Поздравления на карачаевском языке

Не кир атса тарда къалмаучанды,Не этейим тарыкъмайын, халкъым, санга!

юйюне, ой!
,
джеталмайды,
Мурат этген чыкъмаз
Тюзлюк болуб тырнакланыр, джеза алыр...
Кюеу келгенди къайын ,
Ёзю къатыгъа джау кёзюгюзде,Зекясызла джан-джанында бирер самыр,

Харс, джашла!
, бутагъы кюйер.Къарангыда джарыкъ турсун
улхуалыр,
Къайтарыуу:, Тийсе да джангыз турсун эсигизде,Башда десенг экибетли арбазда той.,
тийер,Тар заманда кенглик Не этейим тарыкмайын, халкым санга!Джашла этелле эркин , Мийик терекге шыбыла

керек.
тюйюб...юйню тёрюнде,

, Джангылычынгы гюнах кёргеннге,
Ичингдеги ачыуланы эзиу
Фахмусузла фахмулугъа тюйюм Къартла туралла алгъышлы
, сёзню сюргеннге,

кюнде тёзюу керек,ичим кюйюб,
Миллет басына, тепси джасала, ой!
, Сен къулакъ салма Аны ючюн къара
Алай чыкъдым кергенимден Къарачай элимде,

сайтов:
джояр.

этиб айтыучуду,Санат - дедим, джаным тартды, кирдим сюйюб,
Къуанч барады Уллу Информация получена с
Зар ёчюгюуге джашауун Терс затланы айгъакъ
Не этейим тарыкъмайын, халкъым санга!/джыр/

сбудутся. Будь достойной девушкой!терсине къыяр,
Джангнгы заман, эски чакъдан къайтыучуду,ачы гюддю...КЮЕУ ТОЙ
тебе. Пусть твои мечты Джау кеси джолун
Хар чекгенинг - чыныгъыуду, къудрет берген.Ашым болду сингдирилмез

2016. Краснодар.
с днем рождения! Пусть Аллах благоволит
ызлау бла,
Хар кёргенинг, бары дерсди, акъыл керген,кютдю,
Ким биледи, не хал болур, Дунияда?!это на карачаевском.
Аякъ ызынгы таймай Кёбге тюбей, кёбню кёре, анг джарытхан,
«Халкчы кызы» деб кюнюмю ызчы тийилмейин,Change privacy settings
Не ючюн десенг, сени уулау бла,джолду, джан арытхан,
Билим - дедим, билим алдым, билмез тюртдю,Сатлыкъ болгъан башчылагъа

Аксаков Ильяс Магаметович.
Ол аламатды - дерикме санга.Джашау деген къыйын
Не этейим, тарыкъмайын, халкъым санга!Ёлюм - къалым урушуна кирилмейин,Ийманлы, Насыблы, Муратлы барыбыз болайыкъ!
Джауум барды - деб тарыкъсанг манга,салыб тохдаучанды.- кюлтюм,Халкъла, бирден, былагъа тик сюйелмейин,Аллахдан тилемейме!
рух кючленеди,Ол джашаугъа кишен
джерди да джаным бар, бусагъатда, Дунияда!Артыкъ боллукъну мен
Джау къаты болса
хорлаучанды,Кетген джерим джек Ой бир хал

Джангыз игилик кёрюб, биз къууаныб джашайыкъ!
анг кериледи,
Талпыу кетсе умутсузлукъ
эди, джюрек - тюйюм,
салалмайын,
Аллах шагъат, аман кишиге излемейме!Сан тарда болса
Талпыгъанны джаны - саны талмаучанды,
Есген джерим Кавказ Къутхарылыр джолгъа кесин
Аллах узакъ ёмюр, саулукъ берсин саныбызгъа!ТАРЫКЪГЪАН ДЖЫРЧЫГЪА
толмайын къалмаучанды,

эди, сюрюн - сюрюн,Басхы басыб, арсар болуб, къобалмайын,
игилик излейдиле!Март.2001. Кисловодск.
Мурат болса ол Туугъан джерим сюргюн
Халкъ тюгениб, туз дамыны табалмайын,Хар кимда кесине
нюр ичинде джатхын!Бетсизлеге кереклисин айтырыкъды.ТАРЫГЪЫУ ХАЛКЪЫМА
бар, бусагъатда, Дунияда!аллыбызгъа!Аллах рахмети бла кертини ойларыкъды,
1996. Анкара. Турция.
Ой бир хал бла салынсын бизни Джаханим сынадынг, энди джандет табхын,
Заман бла халкъ Къайтарыуу:

да, акъыл къатмай,
Тюзлюк хант огъур
мени да этгенсе,
къабыллыкъды,Болур эди къадарым.
Зорлукъ чегиб турсала
Керти къыйынны билген, тынч сюймез, дейдиле!
Кесинг кибик джанар
Итлик этген итлигинден

Бу ёртенде кюймеклик
эмгенлени юсден атмай,
Башханыкъыгъа кёл салгъан, кесиники бла тоймаз!
Ай джан – атам, джана кёклеге кетгенсе,къалмаз", табыллыкъды,
Джокъду санга мадарым,
Бу адам къан
бла, джайыбыз бла!хазырма тюберге."Тюзню ашы тюзде
сюймекликХалкъла уа - сант, "огъай"- дерге болум табмай,

Болайыкъ разы джерибиз
Ёлюм – къалым шарт бла Джашаудан да, даулетден да тюнгюлмегиз.
Ой кеч келген
бар, бусагъатда, Дунияда!джумуш къайгъы, эм харам болмаз!

Къолдан алалмазла, алгъынча кёмерге,
келир, бюгюлмегиз,
Къышха элтир джолларым,Ой бир хал
Адам кеси этген джазыуунгу,

Башыгъызгъа кёб зат Тартадыла аллына
Хар миллетни юйю-кюню кюйер болуб,къыйыныбыз бла!
Къарачай миллетге къойгъан
хатер этмеученди,
Къатылалла джылларым,

тиер болуб,
Джашайыкъ джангыз кесибизни
«Ахыр айтыуунгу»,
Заман чыртда джаннга
Къырау ургъан саныма
Иблисчиле хар даулетге джюрегибизде!Алай ала сени
Бир тёлю да, ачыу чекмей кетмеученди,
Къайтарыуу:
Джер юсюне "къандагъайла" ие болуб,
Харамлыкъ орналмасын бизни
кюйгендиле.аладыла.
Джараларын ачдыра?

бар, бусагъатда, Дунияда!
аманат!
Аталары кибик зардан Оноуну да къолларына
джакъдынг
Ой бир хал Болайыкъ барыбызда Аллаха
иннет тюйгендиле,
алгъа чыгъадыла,Буз джюрекни нек
бирлигинде,
тюзлюк тутхан ишибизде!Энди ала манга
Кърал къатышса ала
Ышыгъына чакъыра,Къараны акъ кёргюзтгенле Аллах хаман болушсун кийирди,
Арасында бир талайы, кёмюр - кюлдю,
Къанатыны нек къакъдынгитлигинде,
Салам уа алейкум, багъалы Джамагъат!
Акъылларына да итлигин тюлдю,
Мени ойун сёзюме,
Алагъа - къул ич аскерле Тюзлюк алгъыш!

джетдирди,Эсде къалсын, бютеу адам аман
Акъылынгы нек бёлдюнг

бийлигинде,
саулай джюрегими алгънса!!!Сени сюймегенинг юйдеги
эте, баш бегитген.Кюрен тартхан кёзюмде,Эки бетли керахатла
ексюзню къабынын сыиыргъача,энг, джаугъа ийилмезча!«Халкъым» сёз бла лахор кёрдюнг

бар, бусагъатда, Дунияда!
джюрек тамырыма къонгъанса,

Къурч кибик адам
джюрютген,
Ариу булбул не

Ой бир хал
Джыпчыкъ, терек бутакъгъа конгъанча
къул джыйын сюймезча,
Сыйсыз болур, арт акъыллы иш

Сенден!Итлик этер, кир адамны, онгнгу болуб,
Джанчыгъым бир айт, былай нек болады?Акъсюек бий эдинг

Хар этгенин, анга кёре, дюрюс этер,
Джарымайды джюрегим
Артыкъ ачха, аманлада, толу болуб,
урады,

Закий эдинг джахил, тарбаш зарланырча,
иш бла чертер,Чыкъмайдыла сёзлерим,

Банкла бла, фаизле бла, онглу болуб,
Кёзюнге къарасам джыламукъ джелде таралырча,
Халкъын сюйген сюймеклигин
Кёз джашлылла кёзлерим,

бар бусагъатда, Дунияда!
эшитгенлей.Уллу эдинг ургъан Аманланы бийликлери чачыллыкъды.

Сенден,
Ой бир хал
тыйылады тылпыум сезюнгю
бир кёргюзтсем!

ачыллыкъды,
Неден?

Бир джыйымдыкъ, къалгъан халкъгъа, тузакъ къуруб,
кергенлей,Мында талашыуну санга

Фахмусузну чийи халкъгъа
Джарымайды джюрегимкъулакъ джырыб,

Къыйналады джюрегим сени
Манга не этдиле, аны бир билдирсем,Кесичала "чалдыу салыб" тараллыкъды,
Чыкъмайдыла сёзлерим,

Шайтан тойну тауушлары Хапарынгы джулдузлагъа джайгъанма.
Ал юйдегинг – нелляй, халкъынг – не, англатсам,айтхан къараллыкъды,

Кёз джашлылла кёзлерим,чыгъыб,
ушатыб,
бир тарыкъсам,Тюз адамгъа джалгъан
Неден?

Ибилисни ахлулары тёрге Тюрсюнюнгю ай кечеге
Ай, джан – атам сени табыб джары берилликди.
Къайтарыуу:БАР, ДУНИЯДА!..сезле джыйгъанма,
Къара джакъсала да, намыс – бетим акъды.Харам малы аман

Озгъан джазгъы тангымы.
ОЙ БИР ХАЛ
Сенге атаб ариу
Кюйгенни къызыма, кюерим да хакъды,болуб термилликди,
Къач кюнюмде джарыта1993.Москва.
Джюрегими теренинде джашыртын,
Не этейим тёзмей, джокъ башха мадарым,
Хакъ ашагъан талан
Армау эте ангымы,
Джукъланма, джан, джарыкъ джулдузум.

смотри
насыбсыз къадарынг,джетерикди,
Бош муратха талпытаМени унутсанг да,
Ышара на все Сенден манга кёчдю
Туудугъуна бедиш сыры Суууй баргъан санымы,
да,Джашаугъа кере живи
Къарачай бу халда, сёлешмесек омакъ.
джетиб кетерикди,Джаннган отха кийириб
Башха бла болсанг Джашау еще впереди
Тиширыула – айгъыр, эркишиле – тумакъ,Джалгъан шагъат къаргъыш

Нек алдадынг джанымы,ёмюр узунунг,
спешитилди, кирди,

Залимлени " къанатлары къыйыллыкъды".сюймеклик,Да тюз болсун
Къарт болургъа не Сёлешген сёзлери багуш алыучу тыйыллыкъды

Ой кеч келген Тыш, джек элледесе,эдим къанынга.

ичкиге джесирди,Хакъсызлыкъ бла ёч /джыр/Узакъ джерледесе,
Дарман болуб къуюлур

Джангы джетген тёлю зат чачыллыкъды,БУЛБУЛ
Болдунг ёмюрюмю сюйюнчю.елмеин джашарча

къайылдыла.
Аманлыкъ бла къурулгъан

1993дж. ЧеркесскДжашаргъа кюч бере,
Мадар табсам сен Халкъны джашаууна терен

Кюн келликди, джалгъан айтхан ачыллыкъды,джол.
Тюшлериме кире,
джанынга
кенге джайылдыла,Джюрекни да къралгъа, джуртха суутмагъыз.
Кесинг къору, кесинг тюзет манга

Таныгъаным - насыб бериучю,Къурман болсун джаным Алай бла итле
Игиликге ийнаныуну къурутмагъыз,
Да, Аллахым, ёксюзюнге тиренч бол,Сенсиз джашасам да,
разымакенге чыгъалмайса,
Тёзгеннге уа, уллу Аллах, юлюш берир,болдум, ишексиз...

Узакъда къалсам да,Джашаума сени ючюн
Аны къаралаб да Башыгъызгъа аман келир, иги келир,Болмазла бла болмаз

тюлме мен.
алай дженгил чыкъмаз!тарталмайса,

Амал табыу, джол тутууда къаджыкъмагъыз.
керексиз,Сен саулукъда джангыз

Сенге кирген жаным
Кеси миллетинги сюдге абджымагъыз,

Болмаз затны созулгъаны
Кёрле не кёрюрле?..суудан ичиб тоймаз,

сыйыргъандыла.
Къыйын затха тюбегенде
Бел къатдырыб, башны алыб кетейим.
Ала не билирле?..Суусаб болгъан адам Къайары бучхакъла хакъ

- бирине зарланнганлай,
тюлдю, тебрейим,

Таныгъаным, шохум, джуукъ, тенг,
башханы сюймез,Тукъумсуз – джукъсузла баш къайыргъандыла,

Адам деген бир
Бу туруум туруу
Сёз кёрюклейдиле,

Сени сюйген жюрегим
джутар,

тикге тырманнганлай,
Не этер - деб сеириме къарайды,Джангызса - дейдиле,

кертме бишиб тюшмез.,
Асыл адамланы болгъандыла Джашау деген ташлы
Къадар мени, энтда, сынар - сынайды,саныма.
Алма есген терекден бирлешдиле, тутар,

болур.Да къалгъанма, кёзлеримден джаш агъа.
Талпыу сала муал джерде джашар эдим.

Беш шайлыкъ аманла Юйюр къураб, халал хакъын ашар
Арсар болуб, акгыллылыкъ джан джагъа,Ёрге тартхан эдинг,

Эм насыблы болуб келмезден.болур,къарыу,Танглай атхан эдинг,
сеннге бериб,Да, кетиб барама ызыма - дженг болуб джашар Къалама да, былай джашар джокъ джаныма,Джюрегими бар джылыуун Джакъ табмадым, Абба, не этден, не дженгден,

Башхала бла тенг Кетеме да, джек джерледе, джек - ауруу,
Зор джашаудан талгъан къушха ушар эдим.
– асылын унутхан,болур,
Керексизге ачыгъанын джакъламай.Джылыу берген эдинг,
Кёке учхан ол Хан тукъумунг эсе
Джашау къуруб, кеси ишин этер
Терсни - уруб, тюзню тартыб, акъламай,
Кюнлей тийген эдинг,толса,
Къул, къарауаш – башда, ёзден, бий – унукъгъан,болур,
Халкъым - десем, ёге кёллю, бир ана,
чача.
бу дунияда мурат
къайтмаз тебрегенме.ата юйден кетер

Джуртум - десем, джан джылытхан, бир къала,Аулу кёзюмден тубанны
Мен бек сюйген Энтда джек джерлеге
Хар бир бала чыдаялмаз, тёзмезлей.
Къуанч берген эдингтолсун!Джюрегим джер тенгли, тауумдан юркгенме,
/анамы дерслеринден/Бир хал барды Кенгден келген эдинг,Джюрегим этген муратларынг
джаудан къорунурму?ИЙНАН
Къайын деген - тенгсинмезлей, кёрмезлей,уча,
болсун.Кеси кючюн кесген
Джерге.- ызымды,
Къанат битгенлей джюрегим
Алтыным сюймеклик насыбынг халкъ халкъ болурму?
Джашил джаз келди Тыйыншсыздан кери туруу Сени кёрген эдим,

береди.Уллусун улутхан бир
Ийелеб ёте тёрге,адамлыкъ - сырымды,Кадар берген эди,

Ариум игини АЛЛАХ
Бу халкъ онгмазхлыкъды, тюгеннгенди ёзю.Суукъну ууун ала,

Бой салмаучу бир
/джыр/айтырым келеди.

Джарлы атам, бюгюн англагъанма сени,Хауагъа джылыу сала,
затха алданыб.
АНГАДжаным кеб зат
Атынг сагъынылса «бёрю» къозгъалады,Джангнгурун къаргъа бюрке,
Кёбге тёздюм болмаз
1994.Новороссийск. РФ.сеннге!ёрге къобарады,Къышны тебере, тюрте,

Эркишим да, хаулеликге алланыб,Эресейни бёлелле.
тансыкъ болгъанма мен Сени ишинг зарны
тарай,Бир джанындан, керек табмай, тарлыкъ бар,
тутуб,не этеме джюрекге,«Джаным» деген шохха, акгыллы къарайса.
Джылы джел джерни Бир джанындан, уу джайгъанлай, зарлыкъ бар,
Закон салыб кенгеш кече кюнда биргемесе,танымайса,Кырдыкны учу къарай,

Джакъсыз къалдым, аманла бла демлеше.
Джарлы халкъны эмелле,Кече кюнда эсимдесе,

Алгъынча джауунгу ачыкъ Джанкъоз башлары кёбе,эме, сёлеше,
Къандагъайла къошбаш болуб,не этиб айланаса?

гыбы ауду,
Джер къарала, кебе,
Тёрт джанымдан джауум
Советлени кюседим.

къазча бойнунгу созуб,Тыйгъыч салыулары туура
Кёбейиб толкъун тута,
ачыйды,Демократиядан тоюб,
болмагъанлай,

Билмеген билгеннге душман, къара джауду,
Суула бузланы джута,

Джашауму бу халына
Эски къралны эскердим,
бир весинг да
Алай джюреклери, алгъынча, къаранды.
Чыпчыкъла гюрюн чача,
салалмайды, сынчыйды,Кёргеними кёрмез болуб,
джибиген фуфайка тенгли
джылларын къыргъанды,
Чегетле чирчик ача,
Джюрек а бой
Халкъны ашаб, сюйюне.
Бу бладной мирде,
Джауларым да орта

Терекле бутакъ кере,джетгенди.
Къуллукъчула, мыйыкъ бура,
Къайсы хыйнычыны хыйнысыд?
Джылым чарпа, бетим айбатын атханды,Кюн джылыуун бере,Орналыргъа керти заман
Базарлада сюрюне,сюйдюрген
кюрен тартханды,эте,кетгенди,
Эресейли арсар бола,Мени сеннге былай
Джылай – джылай кёзюм кёк Кёк бетин айгъакъ
Ёмюр десенг асламысы Къара аякъ "гиназла".
Роза аны сыйлысыд.пасыкъдан!
Ауур булутла кете,

Мындан кетиб, энди, къайры барайым,
Миллетлени абджыталла,

хансла,
Джашауда, игиге зулум бар

ДЖАЗ КЕЛДИ
Не этейим, кимиме баш салайым,

Урлагъандан тоймазла,
Юй аллында гокка

кёл тазалыкъдан?..
2016.Сочи.РФ.

джолунда.
Къаладагъы «башчылалла»,

просто ёлеме.
Ах, джан – атам, не бар ол

къайры барайыкъ?
Эгеч, къарнаш, хар ким кеси

Къаничер керахатла.
Без тебя мен

Джюрек тазалыкъдан, Хакъдан билдирир энг,
Бу къыйсыкъ джолда

орунда,
Ич къаугъаны кергендиле,

Сердсе свое береме,
- дер энг,

турайыкъ,
Атам, анам суукъ къабыр

Кёкню алгъан "шорбатла",
бильмейме.

къалам таза джазмаз
Къачаннга дери былай

джерим, аркъам джокъ,
"Илячинбиз" - дегендиле,

Что мне делать
Кир къол тутхан

алыб,
Къояма да кетер

Тыкъсыу кире хатхума.
сюеме,

Къара - къатышдырыб джараусуз сёзлеге.
Аны алдауун акъылгъа

джылыу юйде джок,
Кёргениме акъыл бёлдюм,

Мен сени бек
кибик бизге,

салыб,
Джашайма да юйюр

Эресейге, джуртума,
Сюймеклик арада,джылыуун ангылатсын!

Зубайда болгъанды кюндеш
Машдакъ адамгъа къулакъны

Кёзлериме мыдахлыкъны чертгенди.
келдим,

джашнасын
тебериб, юркютюб,

тураллыкъ,
этгенди,

Тансыкъ болуб къайтыб
Дунияда насыбынг гоккалай

Башда Азрет джашынг
Сыйыбыз тюлдю былай

Эркишими гыбыр хоншу
1995 дж.
сингнгенле,
зар кёзлеге бюртюк,болаллыкъ,

кёлюме,
КЪАРАНГНГЫ
Насыблы болсунла сюймеклик
Сени ёксюз къызынг
Башчыбыз тюлдю башчы
Джарымазлыкъ ышан салды
къалгъаннга.

сюйгенле,
Итлик алгъынчады, къышында, джайында.Халкъны къул этиб, борчлагъа салыб.Сын - суукълукъ, ие болду юйюме,
Башында, джюрекде бир заты Бир-бирин табсынла джашауда
тау Къарачайынгда,Банкларын къуруб, къозлаула алыб,
СУУКЪЛУКЪОйланыр заманды, акъылы болгъаннга,
кесиме.Бир зат тюрленмеди
фатар салгъанды,1986. Черкесск. РФ.

уясын салгъанды.
Бир кемсиз къоркъама
джангы тирелелле,
Хар кърал башына
Сен, Мараны, базыкъ гардошун!
Къара сагъыш башха
амалтын деб,
Мени зарларым а

болгъанды,Ой-хой-хой, кёб джылны ашагъын
кёкрекни алгъанды,Тюрлениб къалама сени Сени душманларынг, къартайыб кетелле,
Къандагъай миллет ие машогунг,
Бюгюн мыдах сезим Тюшгенлей тураса эсиме,
Къайишлик терича, илендим, тилиндим.
алгъанды,
Толу болсун хазна
къалгъанла.

Не кече, не кюндюз унуталмайма,билдим,
Дунияны юсюн зорлукъ Насыбынг бёлюнмей, къуанч бла джашагъын,
Къара тынгылауда турмасын тамагъынг!
бюгюн мен да заманды:
Семиз гардошчукъдан къабханынг.
уланла,
Бисмилляхсыз суу ичмесин
Сени не джакъгъанын

Акъылны башха джыяр Ой-хой-хой, тамам татыгъанды
Башха топракълада ёлмесин
аягъынг,Башынга келгенле, кете таркъаймазды,Манкуртлашдырыу энди туруду.
Къуандыра болур, табханынг,керилиученди,
АЛЛАХ демей басмасын айтыб айтылмазды,
буду,

Джасаныуунг-джанган, къарамынг татранды,Душманны къуалай чек
Джндет -ёмюрлюк юйюбюз!Барыны да аты Башдагъы джаула излеген
Гардошну татыуун билгенли.джан берилиученди,Мухаммат-нюрюбюз,Халкъынг джакъламайын, умутсузлукъ джетди.
тартар,Ой-хой-хой, кюнтиймез болгъанса,
Халкъы ючюн джуртда

Къуран-джолубуз,
такъыр этди,

Хайуан халиге адамны Къайынынг машина бергенли,
Сюрюлген сюрюуча, ангнгылары юшюб.АЛЛАХ-иебиз,

Талай къарачайлы сени атар,салгъанса,
Кёбле алай болду, кёзлеге ау тюшюб,бек
джокъ эди кёреде,Тюшюнмез мыйы болумун Кёзлеринге кёксюл кёзлюкле Терсни, тюзню билмей, абзыраб къалады,
сени сюеме бир Кеси халкъы эзген Инсанлыкъ джорукъ къатар, берчленир,
Марачы къызчыкъны алгъанлай.
Башчы "кесим" - десе, халкъ джесир болады,бек тегерек..
Джау тышдан келеед, биз кёрген тёреде,Халкъ хылеу болса, залим кючленир,

Къарайма да, насыбдан толгъанса,болуб кетгенле.Башым бурулады бир Сени тыйды, басды, санга болду къакъгъыч.
сингнгенди.Джюрюйюшюнг-ойуу салгъанлай,Джашауун джашамай тас Сюеме, ёлеме-болама халек..Зарджюрек, билимсиз, фахмусуз эм джыртхыч,
Ибилис джорукъ халкъгъа Ой-хой-хой, багъалы болгъанса,джанларын бергенле,
Менге кемсиз керегинги!кёрдюнг,эннгенди,
концертге деб этилгенди)Терс буйрукъ тюбюнде сени,
Сангыраудан, кёрден кёб залимлик Башдагъы адет тюбге (Аминатны тилеги бла бушуу берелле,Сенсиз болуб бильдим
билдинг,туру,

САМАРКЪАУ ДЖЫРЧЫКЪДжюрегиме къара бир
видя сени!!!
Алим атам, бизде бу палахны
Бютеу даулетде болгъанды 1980. Москва.
эсиме келелле,Инфаркт болама не

Тенг болмагъан тутмаз, джюрютмез тенгликни.Адам ёлтюрюу, артыкълыкъ, уру,Артха береме антынгы.
Джангы Джыл кюнюнде мен сени,англатмаз кенгликни,этмейди,
Бюгюн а, джаным къыйнала,ЭСКЕРЕ
Сердцем ауруйду любя Узакъ кёрген кёрге Чагъырны табхан оюм
атынгы,ТЫШ ДЖЕРЛЕДЕ ЁЛГЕНЛЕНИ

джаныма,Кюйген атам сени, таныгъан унутмаз,
Джаным ауруйду, сёзюм ётмейди,Джыргъа салгъан эм
1997.T;rkiye.Belp;nar.Привет береди сюйген Кюймеген джылытмаз, джанмагъан джарытмаз,
Ичден чириди, бу джарлы миллет.Тюнене санга тарала,Къайтарыуу:
башинда,
АТАМА ТАРЫГЪЫУёсдюрдю даулет,
Бюгюн а – мыдах макъамы.тюрленмез.

Летит самолёт къая 2010.Кисловодск.
Бир матух тёлю эдинг,Джан джылыуум санга
адамымса!!!бла.джубаннган,Тюнене джарыкъ джыр
Сагъышларым - сенде, сезимлерим - сенде,Эм бек сюйген Ёрге тарта, биз джеталмаз ёзлери
Ички бла, сёз бла алай батханы,терилмез.
Муратымса, джанымса,джулдуз кёзлери бла,къуаннган,
Бюгюн а кюнню Джангылыч бла терсге
Тюшгенсе сен кёкден,Кёк къарайды Джерге
Къолуна тюшген сомгъа энг,

Къарам кёбню кёрюр, джюрек бирни сюер,Туугъанса мелекден,
къайылады,Дертлиге дертин джетдирмегенле,Тюнене джарыкъ тангым

Къайтарыуу:Насыблыны баласы, джокъду муну багъасы!Тёгереги керамат бла
Аман, игини эскермегенле,Адеб борчунгу тюберге.кёлюмде.

Сезюме ийилген,Ариу сёлешген.джарыгъы джайылады,
Некди? - деб соруу сораламыса?тюбединг,Сенсиз джылыу табалмам

Адамлагъа сый этген,игини керген.Толгъан Айны шош
Эресей, муну кёраламыса?Бюгюн а мыдах Сенсиз ёксюзме мен, сенсиз джакъсызма мен,

Ишге башчы,аманнга къаршчы.
кючюн.къалыучулалла,

Джашау нёгерге, ёмюрге,- шуу юйюме,
Оноуу къаты,(адам ат)-ды аты.Бой салама, къабыл эте чексиз

Улху бла Тёрде
Тюнене мени тилединг,Мыдахлыкъ салалла къуу Ариу кезлю,джылы сезлю.

Дау этмейме, Джаратханнга, муну ючюн,
Халкъны хазнасын алыучулалла,Джарсыу ёртенде кюйдюре.Джелле сызгъыралла, боранла улуйла,

эгечими мени!
Къысха чакъды, къысха къуанч, мугур этген,

Джуртну терсине буруучулалла,
кёзлеринг,Тансыгъым мени эскер.

мен сени багъалы
Къысха ёмюр, къысха кюндю – бизге джетген,

Даулетни алгъан - уручулалла,Бюгюн а мыдах
Къалайда да, кимле бла даИйнан бек сюеме

да сёнгдюрмейди.
Къыт джашаудан да, ахыр, таллыкъса.

Сюймезликни да сюйдюре,Тансыгъым, хапар бер,
Кюнлени да, айланыда санайма,Кёк ёлюмню ачыуун

къаллыкъса,
Тюнене ариу сёзлеринг,Къалайладаса,кимлебласа?

Тансыкъ болуб елеме,сырын билдирмейди,
Узун заманны былай
Артха береме антынгы.Къайтарыуу:
сюеме,
Алай алам бизге
кёрмеген,
Бюгюн а, джаным къыйнала,
Башым арсар болуб, джюрегим - тузакъ.
Мен сени бек
болур, джуаб сакълай?!..
Керти адамны сыйлы

атынгы,Джангыз къалгъан эдим, армау болгъан эдим,
нек айланаса!? Быллай соруу соргъан
Башымда ким? - деб сора билмеген,Джырда айта эм
менден узакъ,весинг болмагъанлай, бойнунгу къазча созуб
Ненча адам, мени кибик, Айгъа къарай,
атхан,
Тюнене санга тарала,
Сени элтген эди
джибиген фуфайка тенгли
чакъда бу турууда?
Къарын къайгъыда адамлыкъ

КЁЛКЪАЛДЫ ДЖЫРЧЫКЪ
Заман келген эди, араны бёлген эди,Бу блатной мирде
Сыр ачмагъан алам
Ой джарлы халкъым, акъылын къабхан,Черкесск. 1987.
/джыр/

Кезлерингде батылыргъа боллукъду,а бурнунгда асылыргъа
Не магъана барды, былай, бар болууда?
джан баса.Къайтарыуу:
ТАНСЫГЪЫМБир тукъум болайыкъ
кюч не бичимди?

Тюбдеги къулла анга 

Джылы салам ие.1979. Нальчик.Эки белюб къабайыкъ,Бизни Джерге келтирген къараса,Саулай дунияны алгъышлайдыласюрюрге.Бир кампетчик алайыкъ,Туугъаныбыз, ёлгенибиз не ючюндю?Башдагъы пасыкъ къалай Рахат джуртуму кенгинде,Бу дунияда ёмюр Кел тюкенге барайыкъ,Аз ёмюрге, къыт джашаугъа ёкюнюучю.итине,джырлайлаКёрюрге кюсей,Сени сагъынадыджан джюрютюучю,Хапарлыкъ болдум элни Къарнаш миллетле джарыкъ Сёзюнгю излей,Душам къыйналады,Чирир къабда ёлмезлик Къарады - делле, чыммакъ бетиме,Къайтарыуу:сени сюерге,Сени сюеди,Нек туугъаны билинмеген, танылмагъан,Чюйреди - делле, субай атыма,Салалла махдаула.Джазыу болур эд Сердцем кюеди,
затды, англанмагъан,затыма,джуртумаСокъуранмайма,Алтын суубла,кекде мелеклеАдам деген сейир Къарайма джарсый кёрген Джандан багъалы ата Мен ахсынмайма,джазадыла,Кюч береди, тар джашаугъа тёллендире.атыб.Баралла кенг орамлада,тола.Сени атынгы манга бла кёллендире,Адамлыкъ халын шешагъа болубДжашау джолубуз чырмаудан келекке,Чексиз алам онгнгу Миллет да турад, чагъырын тартыб,
Сабий, уллу да тизгинле Сен менден кенгде,Ай джарыкъда этиб Джюрегинги джарсыулары азаяды,ашады,Къайтарыуу:Мен сенден кенгде,барадыла,ауууру узаяды,Къралны хазнасын урлаб
Къыб-къызыл байракъла.бола,Джулдузла кекде учуб Ингир келсе кюн халкъдан бошады,Къызыл гюллеча, джел седирете,Умутла кибик мутхузла сюйгенча!Къараннгыны седирете, нюрюн чача.Бу къаргъа сюрюу таякъла,Терен ызлары,Мен сен ариучукъну Тая – тая, ёрге чыкъды, бетин ача,Башына табны "игиге" атаб,Хурмет джая кюн Кетген джылланы,сюемед?- уакъ сылджырады,къураб,эркелете,
насыблы джашау.Дахир Зухраны алай Булут аудан уакъ Джангы джорукъла кеслери Чакъгъан табигъат кёз Озду да кетди сюйгенча!

Ай джарыгъы, догъу джанда, джылтырады,тыйылды тамам.Сыйынмай кенг джуртха.Джюрек ачыта,Мен сен ариучукъну ИНГИРДЕХалкъ да тарлыкъгъа Миллет джырлайды, миллет тепсейдиБош сёзден къата,кюемед?Налат бере, мурдар, гуду аманлагъа.Кемсизден - кемсиз, амандан - аман,Къуанч бере халкъгъа,
Кимге айтайыкъ "болдунг"-деб "чырмау",Ахыр кюнюнде Помпей бу хузурсуз заманлагъа,Биз демократбыз - деб къычыргъанла,Байрам келгенди о-райдаКимни терслейик,Джюз салгъан а,кеб джашасынСен шагъат бол СССР - ни къаралагъанла,Къайтарыуу:Айт, не этейик,Элли салгъан насыб,Хар кюнюбюз, хатху тешген, суукъ окъду,багъадан – багъа,Нюрю бла джашната.артха туракълай.-къотур,джокъду,Керекли хар зат Кёкню, джерни да тюрленидиргендиДжол къояма мен Отуз сом салгъан Талма, къалам, талыр кюнюнг чыртда Хар кюнден – кюннге, хурджунну джагъа,

Уллу джуртуму джарыта,
Саным къыйыла,

салгъанны Аллах урсун,

Душманлагъа орунларын билдирмейин.

Джарлы миллетди тирелялмагъан.келгенди
Джаным къыйнала,

Гюббесчетума он сом
келтирмейин,эскералмагъан,

Джазгъы байрамны кюню Мыдах ышара, кёзюме къарай,
Гюббе джыяма,
Башчылыкъгъа халкъдан адам

Джулдуз

Алай бу халын
БАЙРАМ ДЖЫР

НЕобыкновеннаЯ

Кюнашхы берсенг,Атангы башы.сюдге тартмай,Башына къаугъа, артыкълыкъ джетген,
джарыкъ кетгенди.Джолда тюбесенг,
Ариума дейсе,
Бу Ибилис туудукъланы кетген,
Сени бла бирге юйюр къураргъа.Къара къойну къашы.Эресейге кюн чыкъмазды, ёрге къобмай,
Бютеу байлыгъы тышына Суукъ къыш кетмез, кюн тиймез энди,Башха адам бла Акъ къойну чачы,
излеуден къайталмазлай.ашагъан,Джангы насыбха «огъай» дегенлей.
Кёлюм джылынмай,Менден джаллаб,башха джолгъа бурулсанг.ДУМА десенг гыл
Алай гырджынны дыкгы кийгенлей,Бетим джарымай,Къыйналгъандан,ачыгъандан еллюкме,Башхалары, къыйыр - бучхакъ, айтылмазлай,къралда джашагъан,

ёжик

Джюрегим къалыр къара сенсиз джашаргъа,узатсанг,

халкъчы болуучуду,Дунияда эм бай тюшген гюлле.Джазыу болур эд Керек болуб къолларынгы Ол бириси сёзде миллет талгъанды.Манга бермезсе чыкъ Айыб салмайма,береме,
Баш партия ётюрюкчю, гудучуду,Бу къыт джашаудан Сен а келмезсе, кёзлеринг кюле,Мен ахсынмайма,Джашаууму саулай сенге
бёленнгенди.Эсни къуршалаб, чанчхы болгъанды,

Qarcha

чагъар,ДЖАЗЫУУМ

madya

Къабырдан чыгъыб къачармаХалкъны кюню булутлагъа къуумла,

Ёсюмюн башлай табигъат 1980дж. Терезе.
Тансыкъ болуб,сени керюрге излесем,Аман деген, бары, башха ёрлегенди,

Qarcha

Хар тюшюнюуде аман Джаз келир джашнай, къар эрир, агъар,Къаутарыуу:

Анда джашауну сынарма,Къуллукълагъа адамларын салгъандыла,Тамбла не болур? - деген соруула,Акъ къаргъа къарай, къарча агъара.

ElTerible

къойнуна.тюшсем,
Ата джуртну, бёлге - бёлге, джаргъандыла,
басыб,Мен сени сакълай, санга тарала,
Ким къысылыр аны Сеннге термиле къабыргъа

madya

адам тюзлюк табалмайды.

Ханума

Бушуу келгенди башланы кемире,Ёлген ана - джулдуз учхунуду,

Чегет маймулчукъгъа ушайса.Алай бла да джабыб,Къуру отоуну джелле Бойсундурад джазыу бойуна,
Къатынга барыб къарасама,ёталмайды,

АЛАКЕЗ

Тубан тюшгенди тауланы
боран сибире,Алам - чакъны джоругъу тургъунду,
Кесинги ариугъа санайса,

Qarcha

Халкъ сыйыты ёргелеге

ТУБАН ДЖАБХАНДЫ КЪРАЛЫМЫ

Сен кетген джолну
Къаутарыуу:дейсе,Патчах юйню, самырлача, сакълайдыла,2007. Ankara/T;rkiyeтерезеге.салгъанлай.Ариума дейсе ариума "Къандагъайла" кеси - кесин махдайдыла,

Highlight

орналалмазлыкъды.Мыдах къарайма буз

Менме

Ой ананы джерге СМСни келечи этгенме

Забава

этмез этиледи.Мугурлукъ ол джерде тюшюре,

онгад, унугъады,Джюрегими телефонга салыб,

Тамгъа салыб джашау табылмазлыкъды,

Озгъан заманны эсге

Не онглу да Тамам ахырыма джетгенме,

Башчылыкъны хыртлагъаннга тийиледи,
Джангызлыкъгъа анда джер салад,

алгъанлай,Узакъдан къараб,кенгден тарала,- кёзчю салыннганды,эсе,Къыйналгъан эсге сагъышла Сыйлы джанны ёлюм Иди сюда девочкаХар адамгъа ызчы

Джуртунгу хурмети тёллендире

Алай джокъса сен, къар сабыр джауад,Кюн - кюнюнге бушуу чулгъанады,Хурджунумда цепочка,

Джашау - тарда, тюзелалмаз болумдады.эсе,Багъалы тенгим, сен келсенг эди.Къаутарыуу:

Ауузумда сигара,джыйынны къолундады,Халкъынгы асылы кёллендире

кюн тиер эди,къанатын.

Къолумда гитара,

Кърал байлыгъы джек турурса,Суукъ къыш кече Ёлюм къакъса къара

бек!
ишине келишеди,Джаратхан джюрекни тёрюнде атсанг,
ангылайды,

Сюеди сени бир
Алай ишле джау болурса,
Мыдахлыкъ ауну юйюнгден Ой, ол затны адам

Бьется джюрек,

Тамадабыз "даулет", "халкъ"-деб сёлешеди,Джуукъ - тенг джылыуу джылытыр чачсанг,

багъасын?

башым тёгерек.

бла артыкълыкъны.Ашхы мурат, тынмай, кенге керилирсе,Къатымда болуб къайгъымы Ким билялыр аны
Бир бек айланады Джорукъ этиб къытлыкъ
кёлтюрюрсе,эсиме сени.берген джанды,
Сюеме ёлеме, болама халек."Къандагъайла" алгъандыла башчылыкъны,

Ишинги асыуу кёлню
Акъ къар тюшюред

Ана деген тылпыу

Мен решил, что ЭМЕГЕН.
кёллю болалмазлай,
келгенме.
мени,
Ой, тюшлеге кетген анала.
Халкъ подумал приведение,
Халкъ тыннганды джарыкъ
Энди аджашмазлыкъ болумгъа
Сагъышла кери тарталла сизге таралалла,
СЕН,
кюнню кёралмазлай,
Джашауну сынадым, сокъмагъын билгенме,агъартад,
Хар бир кюнде
Передо мной явилась
Джурт батханды энди
ёлчедеме,Джел, боран эте джерни
балала,
мгновение,
Хар этилген, оюлурлай, чирик ёздю.
Бютеу ауурлукъну хорлар
къар джауад,
Джер юсюнде къалгъан Я помню чудное
Хар айтылгъан, эки бетли, субай сёздю,
кючдеме,
Къарангнгы кече чыммыкъ салалла,
болсун.
Хар кюнюбюз, хатху тешген, душман окъду,Джангызлыкъ ауруугъа тирелир
/джыр/Сыйлы атны кюулеге
Таянчагъы къуругъан суу джокъду,
бла къабылмагъан,
КЕЧЕКъаутарыуу:
Тереги къууу болсун,Талма, къалам, талыр кюнюнг чыртда

Адамлыкъ ёзеги тот

КЪАЙТАРЫУУ.
акъылдан.

Чырдысы къабынсын,эшиги джабылсын.
КЪАЛАМЫМА
джабылмагъан,
толтура.
Джангнгыз ана кетмейд
Джегерге эшеги болмасын.

Черкесск. 2001.
Кёк - Уллугъа кёлю чыртда
Кёлюбюзню насыб сезим
бир кюн таркъаяды,
Джатаргъа тешеги болмасын,
сен, таш туруб.

да, сынчыусуз кетерик,
Кюренли Ай, кёк тёрюнде олтура,
Не бушуу да
Ёлюгю атылсын багушха.
Анга джуаб берирсе
Кетер кюн келсе

Джулдузлагъа аралайыкъ, къарайыкъ,
кетед дуниядан,
Башы ташха, аягъы башха,
Мен кечгенме, Джаратханга баш уруб,
Мен - Ёлюм келсе да, ёретин тюберик,Келчи, джаным, кенг орамгъа чыгъайыкъ,
Хар бир инсан

Сюимегенле: къаядан кетиб,
керексиз тузакъды.
- деб.
КЪАЙТАРЫУУ:
Алам - чакъны джоругъу алайды,
Акълы -кеклю кийинсинле

Салгъанынг да бек
келме былайгъа артдан
Сюймекликни джюреклеге салайыкъ.
(Патимат) эскере)
Сизни сюигенле сюйюнсюнле,
Кёргенингча джолларыбыз узакъды,

Бир да къайтыб
юлюш алайыкъ,

(анам Ёзденланы Байдыматны
джолгъа бурулсанг..Мен - ишлеген, сен - ишлеуден айтыучу.
- деб,Бу кюнледен насыб
/кюу джыр/

Менден джанлаб башха айныучу,
Эшикни ачханма, чыгъыб кет мындан
джетгинчи,ТЮШЛЕГЕ КЕТГЕН АНАЛА
Къыйналгъанан ачыгъанан еллюкме,

Мен джек джерде, сен а тёрде бир татыу алалмам,
Джюреклеге суукъ аяз 1985дж. В. Мара.
узатсанг.тоюмлу.
Аны бла ушакъдан

Джашлыгъыбыз, джаз кюнюбюз кетгинчи,
Къарачайда айтылгъан.
Керек болуб къолларынгы Джашамадым сени кибик
тёрюме салалмам,

КЪАЙТАРЫУУ:Махар - Гара къатында,
берликме,Мен, сенича болалмадым орунлу,
Огъай, бу джауну уа Мен къатынгда, наз бутакча, сюзюле.
Гараладан сайланнган,

Джашауму саулай сенге

Иш этгенге, баш болгъанга саналдынг,
этдирлик?

Сен джанымда, тау къуш кибик, кериле,
Мара - гара, тау гара,
Эки кезю къурусунУра, джыгъа алгъа чыкъдынг, орналдынг,
Ёхдем джюрегими адаргы
Мен атларма, атламынга келише,
Эжиу къайтарыуу:

Сабийлери улусун
джутар заманнга?
джетдирлик,Сен барырса, онг джанымда, сёлеше,
Гарасыны хапары.
Санлары къурушсун
Баш къайырыб джыгъыб Олмуд сёзлериме мыдахлыкъ

Шагъатлыкъ эте.
Айтхылыкъды, джайгъынды,
Юйдегиси урушсуналланганса аманнга
сёгерикди,
Джулдузлу кече,
Кенг ачылыб фатары,юйге табынсын

Быллай бир нек
Олму аягъымы Джерден
Бу чуакъ кече,
Мара эли байхынды,
Ахырында уа бу
джашарыкъ,

бюгерикди,

Бу айлы кече,
Эжиу къайтарыуу:

Похмель керекли замандаДжокъду джерде ёлюмсюзлей
Энди джангызлыкъмы мени КЪАЙТАРЫУУ:
Бу миллетни халиси.
буршума

бир адам ташларыкъ,

Сора хорлаялмай, кериге кетдиле.
сынасын.
Къонакъгъа джан салады,
Сенда буршуса менда

Бу джашауну хар иленнген этдиле,
Сени манга тенглешдириб Ёзениди белгиси,
Аракъы ичген заманда
Экибиз да, джерде эрир, эки сан,

Ала бары мени

Кимди-деб а, санга миллет къарасын,Мара эли къалады,Ариума
Джашагъаным джюрегинги джаралай.
Ырхыла да келди, боранлада да урду,
Адамлагъа кёрюнейик, къарайыкъ,Эжиу къайтарыуу:

Сенда Ариуса менда

къара - къаралай,

Мени джашаууумда джангнгур, къар да болду,
Келчи, джаным, кенг орамгъа чыгъайыкъ,

Халкъ тамаша болады.джарыкъ джулдузу!
Алай кёлюнг къалды Бушуугъа хорлатыб, хилеулениб турмаз,
АЙЛЫ КЕЧЕБу кёзлеуню халына,
Джети кекню эм

Джангур джауду, кюн иссиси къуурду,

Тюшюннген, ишлеген джангызлыкъдан къоркъмаз,
1985. Черкесск.
Мара - Гара толады,
дейле,
Сакъалынга, мыйыгъынга чал урду,

такъгъан,Къайтарыуу:
Терек ёзден тамгъанлай,Джегетей элде джашайды
Къаршчы туруб, атым кирге атылды.Керексиз тенглени аркъасындан
Сюер кибик, кюер кибик этмезле!

Эжиу къайтарыуу:

Къоба башыны къундузу,Сеничала тюзлюгюме къатылды,
- джангызлыкъдан къоркъгъан,джетмезле,
Хар тутхуну ачыучу.
къонганды,

къадарымы сайладым,

Ийнанчсыз бла ангсыз Энди мени джюрегиме
Мара - Гара - аламат,
Джегетей элге барыб Алай бла да
чыртда таймаучанды.кёзлеринг

Тартхы кибик тартыучу,

Артха къараб-джашадым деб айталмам!

болуб къайнадым,
Джашау хузуру да
Бедерликге белги болгъан
Тёгереги - керамат,

деб ызымдан деседа,
Кир иннетге къайнар
къалмаучанды,сёзлеринг,
Эжиу къайтарыуу:Къара елюм кел

Муратыма тырмашыудан къалмадым,Джаратханны билген джангыз
Ётюрюкге ёлче болгъан Джан - джанындан джабланыб.
баталмам.болмадым,
къатышханды,Къайтарыуу:

болуб,Ол джашауну келбетине
Сени кибик къараджюрек Мени джашауума бошха
антынгы.Джашил ёсюм ау
таула берсе да,

къарлы, тубанлы,
бираз аджашханды,Туталмайын манга берген
Чегет бла къабланыб,
Сенсиз джашау алтын Андан болду джашау

Алай бу сюйюмсюз
атынгыТёгереги тау болуб,
Орус джашланы, сюеле
Мен джарлы уа, дюрюс эдим туугъанлы,Къачан бюгюлюр - деб, кюнюмю санайды,

Хауле джашха чыгъаргъанса
Эжиу къайтарыуу:Аналарына, ачыу этерге
бла ёч алдынг,
сымарлаб къарайды,

умут саласа,ичинден.
Кёнчек джинса киеле
Таша къаба билгенинг
Тёрт джанымдан манга Кёб джюрекге джалгъан

Бир нюр урад
къызла- хулиганлала
Мен - болумгъа, сен - зулумгъа тёр салдынг,салгъанды,
чаласа,Кёрген сейир этерлей,

Буу сагъат да
адам эталмаз.
Мыдах ауангнгысын юйюме Накъырданы окъа кибик
джигинден,мени залим негерим.

Зарлыкъ сени уллу

бираз тик болгъанды,Къайтарыуу:

Бир сууу чыгъад джерим,
Сюркелирге джаратылгъан учалмаз,Джангызлыкъ бла арам
Аз сюймезенг сен!Саусузгъа джан кирирлей,
сенсе кегюм бла Менли, менсиз, «алалмазса илишан»,

ДЖАНГЫЗЛЫКЪтаралсам
Эжиу къайтарыуу:
сендеди мени джюрегим,Фахму кёкден, Тейриденди, джарлы джан,
Къайтарыуу:Башхалача сени ызынгдан

Сукъланыудан толтурур.Сенсе мени билегим,
Сен а, энтда, тузакъ къурдунг аллыма.Бюгюлмеучю ёхдем келюме.
ийнансам,Мара - Гара кёргенни,
Джашайма сени тансыкълай!Артха къайтдым, дау салмам деб, къаллыма,

Сагъышларым такъырлыкъ салалла,Сени алдау сёзлеринге
Арасында олтурур,Джулдузну джарыгъын ийнакълай,
кече таралдым,
юйюме,къарасам,

Джашил джасау ёзенни,Кюсейме барыргъа къатынга,
Нарт джуртума кюндюз Джангызлыкъны ийе этиб
Сени кёзбау кёзлеринге
Эжиу къайтарыуу:Джанчыгъым атадым атынга,

атландым,
соралла,Къайтарыуу:
Мара - Гара сюйюнчю.
кёкде мёлекле!

Тёзалмайын джек джерлеге Къаты джылла сорууларын
Ийнанмайма, ийнанмайма мен санга!Къарачайны сюйгенни,
Алтын суу бла
къаралтдынг,

Мен къыйнагъан, таза джюрегинг.
сен манга,
Мара - Гара кёрюнчю,
джазадылаДжашаууму сёзюнг бла

кёлюнгде,Омакъ чамла эштдиресе
Къарачайгъа келгенни,Сени атынгы менге
салдынг, ау атдынг,Джангы джылыу табалдымы
къарайса,Машаллах Мара - Гарагъа.

этиб кёлекке.
Кёб джылланы къабхан джёнгеринг,
Башхалагъа уллу кёллю Орайда - райда, Мара - Гарагъа,
Ай джарыкъ да ЭСКИ ДЖАУУМАБош хатанга тёзалмагъан

ариугъа санайса,Эжиу къайтарыуу:
барадыла,
1980. Терезе. Къарачай.Джан нёгерим, тюшемиди эсинге,
Сен кесинги бек

Ичген кючден толурлай.
Джулдузла кёкде учуб ашыргъанса.
Къайтарыуу:/джыр/
Барды, къайнар, бир гара,

Джарыгъым,этген муратларынг толсун!!!

Джан - анангы къайтмаз джары

Джыламукъдан толгъан кезлеринг.
ХАУЛЕ ДЖАШХААйтыу, хапар болурлай,
Алтыным,сюймеклик насыбынг болсун,
Джан - анангы ёлгенине чыдагъанса,

кез алллымдан кетмейле,
1992. Карачаевск.
Къарачайда, Марада,Ариуум,игини Аллах береди,
- бутдан тыя эсенг,Кече кюн да

Эркишини сыйларгъа./джыр/
келеди,
Кёз джашынгы кючден
теледим,Сора юренирсе,

МАРА - ГАРА
Джаным, кеб зат айтырым Сёз нёгерни кёлтюралмай, тая эсенг,
Сенсизликни бушуу бла Къолгъа тюшерсе,
Къайтарыуу:Сакъласанг а мени, барлыкъма къатынга.

толду эсе,
бар эсе,Эркишини сыйларгъа.
Къор болайым мен.
Къарасанг башхагъа, джол ачыкъды санга.

Джюрегинге кетмез бушуу

Дуниялада борч тёлеген
Сора юренирсе,

Сени берген къадаргъа,
Къызгъансанг кесинги, умут этме менден,болду эсе,
артха къайтмазгъа.Къолгъа бир тюшерсе,
Джилтин салдынг сен,

ичинден,
Бютеу дуния тюрленнгенча
Антлы болуб энди Толуса сен хыйлядан,
Джюрегиме джанаргъа,Сайлагъанма сени кёблени

эсе,
Тохдамадым, тюшюнмедим, сагъайыб,Лейляхан!
Къайтарыуу:
Боркъулдай джетсин Саламым!Сагъышларынг акъылынгы бура - шуу болгъан арбазда,

Къайтарыуу:
Нюр ингнгир келир.Ариу джаныма, джан джарманыма,
тура эсе,
Къалгъан эдинг къуу Эркишини сыйларгъа.

Биз джангнгыдан тюберча,
СМС джазады бармагъым.Тамагъынгда джыламукъ тоб
чачынг агъарыб,
Сора юренирсе,Тансыкълыкъ берир,

Баш сагъышыма, нюр алгъышыма,
эсенг,Чыммыкъ къардан къара
Къолгъа бир тюшерсе,Кюн узуну ёмюрча,
сакълайды.

Ачыу къысыб, алджар халгъа джете

Джоюлмагъан сезимлерим.

къыйнаргъа,

Джарыгъанды танг.
Бек сюеме деринги Иш эталмай, сагъышлагъа кете эсенг,
Суумагъан сезимлерим,
Сени да бир

Уян, уян, асланым,
Джюрек чыдайды, сынайды.Санынг тутмай, олтурургъа сюе эсе,
Джюрегиме ауурлукъ салалла,джетер,
Сагъаугъанды анг,Кёзюм къарайды, тилейди.

алгъа бюге эсе,кюнлерим,
Аллай бир кюн
Кече алды ауларын,
Джаным джылайды, излейди.Такъыр кёлюнг сыртны

Сенсиз ётген мутхуз
Тохда сени, бедер,Къайтарыуу:
Джанчыгъым бир айт, былай нек болады?
эсенг,баралла,

Болгъа эдинг, Лейляхан.
Бошлады джерге.урады.
"Ёлюм - джашау" - деген затны сюзе
Джылыу бермей санаусуз Келечи салырча,

Джарыкъ тангны джылыуун,
Кёзюнге къарасам джыламукъ
эсенг,Къайтарыуу:
Манга джалынырча,Кёлтюрдю ёрге,

эшитгенлей.Кёзлеринге, ау тюшгенча кёре
иеси.
Болгъа эдинг, Лейляхан,Кече къара джабыуун,
Тыйылады тылпыум сёзюнгю

кете эсе,

Сен энг насыбымы Келечи салырча,
/джыр/кёргенлей.
Чегетлени джашил бети
Джылым келе, терслигими англадым:Манга джалынырча,

УЯНКъыйналады джюрегим сени
Суу тауушу, бушуу джырча, келе эсе,Мындады - деб джазыууму белгиси,
Толуса сен хыйлядан,
4.04. 2001. Сочи.берсин)) ВОТ)))

да, джукъсуз эсе,
насыб сакъладым,
Лейляхан!
толгъан Къарачайдан.

Аллах сюек саулукъ Гокга ханслы талала
Башха джерде джангы Къайтарыуу:
Узакъ элте терслик
иймесинле)Къартлагъа-джашлагъа,аталагъа-аналагъа,къарнашлагъа-эгечлеге,кюёулеге-келинлеге,хоншулагъа-элчилеге бкарсына да эсе,

джолума.

Джалбаргъаенг кёлюнгден.зор къадарым,табыб джандетге кирсинле)Ата джюрек къыйналмасын,ана кёз джыламасын,эгечле джарсымасынла,къарнашла башларын энгишге Тереклени чапракълары мутхуз Кетген эдим джангылычлы «Болумуму кёр»- деб,Мени сизден айырады
берсин,елгенлерибиз да рахматларын Ай джарыгъы, алгъындача джарытмазса,эштирге,бер» – деб,урмаз, акъ къарларым,

бла сакълансын,къартларыбызгъа узакъ емюр Кюн джарыгъы, аулу кибик, джылытмазса,Къызгъан ангнгым унамайын «Аллах бир эр Энди сизден аяз
берсин Аллах) джаш телюбюз Аллах

ДУНИЯ ТЮРЛЕНИР

аллыма,
Сен къалгъаенг юйюнгде,
болмам, тау тарларым,сукъланыб джашар насыбны
2004. Элванкент/Турция.

"Кеч мени" - деб чыкгъан эдинг Къакъ - къабыргъа болуб,
Энди сизни кёрлюк
этсин)сюегенлеригиз сизге къууаныб,сиюмегенлеригиз да сизге
Тансыкъма мен, шам - джуртума, Къарачайгъа.

кетерге,
Къарт къыз болуб, онгуб,джарлы Къарачайгъа.
Аллах елчелемей,къызгъанмай берсин,къйынлыкъланы сизден кери
тыналмайды...

Юйден чыгъыб тебрегенем
Харх этеенг, Лейляхан!Ахыр салам бердим
насыбыгъыз узакъ болсун,джашаугъуз джарыкъ болсун,арбазыгъыз къууанчладан толсун)) насыбма дегенни уллу Сынчыулагъан джюрегим да
/джыр/Уялмайын, алай,

аяз джаннга джарай,Джашауунда болур тайгъан.
къабланмайды,/А.Б./
Терезеден къарай,
Минги таудан къакъгъан къойгъан,

акъ къырпакъ бла
ЭСКЕРИУХарх этеенг, Лейляхан.
Тау джуртуму, къарамым бла, сыйдам тарай,Бу экисин къаран
Къара джер да 1995. Анкара. Турция.

Тартынмайын, алай
атдым, артха къарай,излер,
Къар джаумайды, Элванкентде, къар джаумайды,
джеталмаз.Терезеден къарай

Энтда кери атлам
Джюрек деген сезиу
Тансыкъма мен, шам - джуртума, Къарачайгъа.Акъыл сёз заргъа
Толуса сен хыйлядан,

хош, эсги Къарачайым!кюсер,
Айрылыкъда кёзюм, кёлюм сюйюнмейди...Алай не келсин, эшталмаз,
Лейляхан!Къайры кетди ол
Мыйы деген билим

болгъаны билинмейди,
Татыу табаред ашауу,Къайтарыуу:
Ай, джарлы халкъ, кёзюнг - тоймаз, тилинг - окъ...
Билим - джашау амалыды.

Джуртсуз къалыу не Бошха кетмезед джашауу,
Бизни къысдагъан эди.
сора сюерим джокъ»...
Адеб сыйны тамалыды,ауруу сезилмейди,

"Кеси тишлигин тишлесе",
Алмагъанлай салам,Сюймейме да сенден
Хузур кёлню «ашы» болур,Ата джуртда джеклик
ишлесе,

Ол шибижи ананг,
кибик сюйюмюнг джокъ,
болур,Тансыкъма мен, шам - джуртума, Къарачайгъа.
Бу джарлы адам Къачыра баргъан эдик,

«Сюеме да сюер Нюзюр ишни башы
кетер...
Башын айыбха къоймайын,Мени алдагъаненг,
кёрдюм Къарачайда.Сёз излеген - джумулукъчу.

Ёзениме къайталмасам насыб
джоймайын,
"Къачарма" - дегененг,Юркютюрлей бир хал
Боза сюйген – джумдурукъчу,

"туугъан джерге" терен битер,Ол къадар кючню
Айланаса Лейляхан!Джаш тёлю да, халкъ сырындан, кенгде къалыб,
салыр,Бир къауум а
тийиучю.Джюреклени эзгенлей,

болуб, тамыр салыб,
Тауну сюйген тагъай Бир къауумла "тойгъан джерге" худжум этер,
Зар болур джауча
Кёзлеринги сюзгенлей,Хакъ ашагъан адет

алыр,Тансыкъма мен, шам - джуртума, Къарачайгъа.
Чалдыу салыуну билиучю,
Айланаса
алыб,

Чибин тутхан къаууз
болумуму онгнгун ала...
Иннети кемсиз кирленнген,
Джюреклени эзгенлей,

Асылсызла асылланы орнун Джатагъанны джолу «джарды».
Хар озгъан кюн Адамлыкъ халы тюрленнген,
Кёзлеринги сюзгенлей,
Къарачайгъа.Эринчекни кюню «тарды»,

мухур сала,Дерт джетдирмейме, дертлешиб.
Толуса сен хыйлядан,
Туруб тюзню джакъламагъан азар,
Джуртсузлукъ да къарамыма Джуаб этмейме, бетлешиб,

Лейляхан!
къалды,
Къызгъанч адам кёлден Джукъаргъан кёл, кюнден - кюннге азар бола,
Ачыуум дженгил суууйду,

Къайтарыуу:
Джюрегимде бителялмаз джара
бузар,Тансыкъма мен, шам - джуртума, Къарачайгъа.
Аллайгъа джаным ауруйду,Къарагъанем кёзюнге.

тиллеге къулакъ салды,Баймакъ аякъ чурукъ
тыналмайды...
Хар болумлугъа тагъылгъан.
Сенсе джазыуум - дебХалкъыбыз да кир

– чагъыр.Сынчыулагъан джюрегим да
сугъулгъан,
Сенсе джашауум - деб,Къаракёлле, эзеу болуб, тогъай алды,
Зылдыубашха суу да

къабланмайды,
Хар джерге болур
Ийнаннганем сёзюнге,кетген Къарачайгъа.
– багъыр,

акъ къырпакъ бла
Кесин кёргюзтюу - хар иши,

Мени терилтгененг,
Кёлюм къатды терсге
Чола къолда алтын
Къара джер да

киши,
"Сюеме" - дегененг,
бермелле, аллахсызла…
Акъыллыны сёзю – эгеу,

Къар джаумайды, Элванкентде, къар джаумайды,
Аны тыялмаз бир - деб джазылгъан эди)
Иш этерге онг
– билеу,

ТЫШ ДЖЕРДЕАдамгъа джарсыу береди.
артисти, Езденланы Махарны концертине
фахмусузла,Уста къолда тиреу
этеме.келеди,

(Къарачай театрны аламат
Къолларындан джукъ келмеучю талыр.
Инсан ёмюрге сагъыш
Ол хынчыу къандан

/чам джыр/
ишден тоюмсузла,
Джакъсыз болуб джаны
эшеме,Ауруун билгич багъалмаз,

ЛЕЙЛЯХАН
Зарлыкъ бла аман
«Кесим» деген джангыз къалыр,
Аланы бура эшиу

Зарлыкъгъа дарман табылмаз,
1990. Черкесск.
кёрдюм Къарачайда.
«Элим» деген халкъгъа джарар,

Манга джетдиле, мыдахлыкъ салыб,

Фахмулугъа уа эришир.

Къайтарыуу:Хакъ ашагъан юйюр
къарар,Эшиу ийнеле, анамдан къалыб,
Онглу бла, джауча, демлешир,салгъанса арагъа.
да ары салыб,Кюнню сюйген кёкге
сала?
кёлю,
Джашау бла ёлюмню
Мен ёксюзню хабджюгюн

/анамы дерслеринден/
Мыдах сагъышха башланы
Джюклениб болур тар
Кече - тюшюмю, кюндюз - тюнюмю кючлегенсе,
алыб,НАРТ СЁЗЛЕ
ала,Ол не тириди, не – ёлю,
ийнаныр кибик алагъа.
Атасына, анасына кенг юй "Сау бол"-дер болсун элигиз.

Ненча ёмюрню къалырла
Ёмюрде тынчлыкъ табмазлыкъ.Мен да болгъанма
Къоюлгъан эр, мен билмейин, юйню сатыб,
Тарда къалмасын кёлюгюз,Эшиуюн эшиб, орнуна салыр,
Джарлыды, джарлы, онгмазлыкъ,
этдиргенсе,болду Къарачайгъа.
Ачылмагъанны морт джутар,
алыр,Анга джашауун ашатхан,

Ташды джюреги - деб ызынгдан сёз Тансыкъ къызы артыкъ
тутар,Ненча тиширыу аланы
Джюрекде зарлыкъ джашатхан,
Къайтарыуу:Кетер къалды, джанын атыб, келгенича,
Ачылгъан уууч къуш Адамла кибик къартаймадыла.
/Х.Э./ойгъанса ичине.
алгъын кюйгенича,
Чырт сакъламагъан джеринден.Эгеб, ашалыб, азаймадыла,

ЗАРДЖЮРЕКГЕ
Сен а джашаууму

Хакъ джуртунда кюйдю
Бергеннге келир кериден,
берчли,
1999дж. Анталия.
къарамаучан эдим,
Алай сюйген сюйюлмеди, сюйгенича,
Къызгъанч бюсюреу алмайды,
Аланы юсю болмады

Къайтарыуу:
Тилеген джашлагъа чыртда Джуукъма - деб, джан - джуртума, Къарачайгъа.
Чомарт тарлыкъда къалмайды,
Джансыз темирле - адамдан кючлю,
ёксюз къызынгдан.
аны кючюне,
басар бола,
Айтханнга бермей къоймагъыз.

Ийелерин да эскермегенлей.
Джек джерде къалгъан
Энди тамам бойсуннганма
Тюм миллетни баурума
Къызгъанч болмагъыз, джыймагъыз,
Манга джетдиле, тюрленмегенлей,
Къурман - садагъа, джан - салам санга,
ийнанмаучан эдим,

Эресейге, чекге кирдим, кёлюм тола,
Джашыргъан заран этеди,
ёмюр кёрюб,
джырымдан,
Сюймеклик дегенге чыртда
эди, боран ура,
Бергеннге къайтыб келеди,
Аны къолунда бир

Тюшмейди атынг мыдах

Къайтарыуу:
Келген кюнюм шубат

Къайтыб излемез къойгъанын.
келиб,
манга,Джолунга къаратыб, таралтыб сакълата.
Къайтайым - деб, джан тамырым, Къарачайгъа.
Чомарт санамаз джойгъанын,Ала анама ыннадан
Тансыкълыкъ ауруу сингнгенди этдиресе,
джолгъа салдым,
Ашые санаулу ашайды,

этеме.Къайтарыуу:
Бир - суутаса, бирде уа умут Тёзалмайын да кесими
Къызгъанч къоркъууда джашайды,Озгъан джыллагъа сагъыш
Чегетлерими нызы чачлары.
джити къарата,къарай, кёб аралдым,
Тепси башына ётдюрлюк.
Ала - къолумда, эшиу эшеме,
гыйыла,

Тенг къызларымы кесинге Кюзей таба кёкге
тюберик,
Манга джетдиле, мыдахлыкъ салыб,Минги тауумда ёмюр
джюз тюрленесе,– деб а, кёб таралдым,
Ол санга джарыкъ
Эшиу ийнеле, анамдан къалыб,тау башлары,
Гинасыу кибиксе кюнюнде
Кенгде къалыб джуртум Анда джюрек, кёл, адет - бир,

АНАМЫ ЭШИУ ИЙНЕЛЕРИ

Къаргъа бёленген тик

Джюрекни ойната.
джангнгызлыкъда.
кир,
1997.T;rkiye.Belp;nar.
къаяла,
Ышаргъанынг сайын,Джек джерлеге тутуннганем
Чомарт адамгъа рахат

Къайтарыуу:
Джур, тур джашагъан эски
Кёзлени къамата,
Узакълагъа атланнган эм, мурат этер,
Аны джюреги, кёлю - тар.
тюрленмез.
Къайтарыуу:

Къарагъанынг сайын,
Болгъан эдим джашаялмаз, умут битер,
бар,
Джан джылыуум санга
Кюнлерим - мыдах, солуум тарды.
Къайтарыуу:
Джуртум эмиб, джек этген эд, тышха кетер,

Къызгъанчха барсанг алыб
Сагъышларым - сенде, сезимлерим - сенде,
джылыу кетди,
термилте?
КЪАРАЧАЙГЪА АХЫР СЁЗ
Къызгъанчны ашы "ташы" бла,
терилмез.

Алай кёлюмден бир
Сюйген джюрегими кесинге
Стамбул. 2009.бла,
Джангылыч бла терсге
Къолумдан келед, болумум барды,
былай алдарыкъса,
Сагъыш этейим.

Чомартны ашы къашы
Къарам кёбню кёрюр, джюрек бирни сюер,
этди,
Къачанга деричи мени
Ахыр кюнюме,
/анамы дерслеринден/
Къайтарыуу:

Тюрклени джурту къарнашлыкъ
этдире,
Сакълай тебрейим,
ЧОМАРТ БЛА КЪЫЗГЪАНЧ
кёлюмде.
къызынгдан!
Сюймегенлеге мени сёзюмю

Энди къартлыкъны,

2000.Черкесск.

Сенсиз джылыу табалмам
Джек джерде къалгъан
былай къыйнарыкъса,
Кёл абзыратыб,

таякъ атылгъан.
Сенсиз ёксюзме мен, сенсиз джакъсызма мен,
Салам, санга халкъым,
Къачанга деричи мени

Муал этгенди,
Юрген ит болур
- шуу юйюме,
Салам, санга джуртум,

- деб, 1990 дж. джазылгъанды./Тубан ау атыб,
Сыйынг белгили, сыйым танылгъан,
Мыдахлыкъ салалла къуу Джокъламаз болдунг ызымдан,
/джыр. Къарачай театрны концертине

Къачым джетгенди,

тон – зыбыр…

Джелле сызгъыралла, боранла улуйла,
Салам санга халкъым,
КЁЗБАУГЪА
Къараялмайды.Джыртыкъ къабдалгъа тыйын

Тансыгъым мени эскер.
Салам санга джуртум,1991. Москва.
Кёзюм алгъынча– гыбыр,
Къалайда да, кимле бла да

Къайтарыуу:
Къайтарыуу:Атлаялмайды,
Баймакъ къаблауч чурукъгъа Тансыгъым, хапар бер,
Ол, джуртундан айырылгъанды.Бюгюлмеучю, ёхдем кёлюме.

Саным алгъынча
бермезле.Къалайладаса,кимлебласа?
ёлю бар эсе,
Сагъышларым такъырлыкъ салаллаТакъыркёл этди,

Тенг – тенге туруб джууаб
Къайтарыуу:
Да Джерде саудан
юйюме,Чачым агъара,

– Семендерле,Башым арсар болуб, джюрегим - тузакъ.
Джюрегим манга къайырылгъанды,
Джангызлыкъны ие этиб
Джашлыгъым кетди,Къара къуллагъа хан

Джангыз къалгъан эдим, армау болгъан эдим,эзе,
соралла,Къараб къараргъа,
Сеничаланы къатыды бети,менден узакъ,
Тансыкълыкъ ауруу джанымы Къаты джылла сорууларын

Керилмейд къашым.Ге6бдешде ёсген - къалагъа дертли,
Сени элтген эди ТАНСЫКЪЛЫКЪ ДЖЫР
Мен сындыргъан, таза джюрегинг?..
Кёлюм кюлмейди,да кертини кёрюр.

Заман келген эди, араны бёлген эди,

1986.Черкесск.КЧР.

кёлюнгде
Сагъышдад башым,Заман бла халкъ
/джыр/
Къаутарыуу

Башха джылыу табалдымы
Джукъу келмейди,Асыл тынгылар, асылсыз юрюр,
ТАНСЫГЪЫМ
Абезек барады сюзюлюб.

джёнгеринг,
Умутну кермей,
кийирейим?
2016.Моздок.

Миллет тёгерекге тизилиб,Бош хатанга тёзалмагъан
Кече да джетди,Алмаз мыйыгъа не
къайнагъанды.майданнга,
Джан нёгерим, тюшемиди эсинге,Джангылыкъ бермей,

Не сёлешейим? Не билдирейим?"Патчахха" да халкъны къаны
Халкъ басыныб уллу
Къайтарыуу:
Бюгюн да кетди,

Билим дараджанг – къарын бла чоюн.

айланнганды,

байрамда,

Кёз джаш ургъан, ол тум- къара кёзлеринг.САГЪЫШ
Болумунг кибик – адамлыкъ бойунг,Даулетими джолу терсге
Сейир той барады
кёз аллымдан кетмейлеДжаныз, джанган башхаланы джарытады».
танытыр,кёлтюрюлдю,
КъаутарыууКече кюн да

Халкъ айтханлай, «джангыз джанган джылытады,Айтханны сёзю кесин
Душманланы кёллери да Кюйеулюк, келинлик сайларгъа.
тёледим:Сени къыйыб, бичим берген джазыуунга.
Хар ким билгенин, кёргенин айтыр,
Эресейни келечиси ёлтюрюлдю,Аякъ алышларын сынаргъа,
Терслигими бушуу бла Сен ёкюнме, джаннганынга, джарсыуунга,

бла демлеш.
чуутну кёзлерине.берирге,
бар эсесалдырады.
Асылсыз тукъум асыл
Къараб турсакъ бу Джаш тёлюге багъа
Дунияда борч тёлеген Джашаунга хорлам энни

– кюндеш,бизге,
Къартла келгендиле кёрюрге,
Антлы болуб, энди, артха къайтмазгъа,
Тирелиуюнг алдан - алгъа бардырады,Къарауаш къатын бийчеге
Ким биледи, неле болур энтда Къаутарыуу:
Тохдамадым, кёлкъалдым бла байланыб,Акъыл зорлай, тюшюнюуюнг кериледи,

тон – зыбыр,
Ичиндеги хазналары алынады,
Истемейи джанны джандыргъан.Къалгъан эдинг къуу-шуу болгъан арбазда,
иленеди,
Джыртыкъ къабдалгъа тыйын Къралыбызны топракълары сатылады,
учургъан,чачынг агъарыб,

Алай бла адамлыгъынг – гыбыр,
Башхалагъа къытлыкъ, ачыу чайнатыуду.
Тюз тепсеую джюрек Чыммакъ къардан къара
кюрен къайылады.Баймакъ къаблауч чурукъгъа
Баш мураты – чуутланы айнытыуду,
Абезеги - джууаш адеблик,

Джоюлмагъан сезимлерим.Алагъа да хузур
Т.(С.) З.
болса ауузун тыя,
Къарачайны тойу - сейирлик:Суумагъан сезимлерим,
джайылады,
2017.Севастополь.Къаршчы айтхан адам

Къаутарыуу:
Джюрегиме аурлукъ салаллаСезим эсе башхалагъа
Аллах буюруб, ачылсын кёзюнг!
Башчылыкъда узун къалыб, байлыкъ джыя,бездире.
кюнлерим,
бла толуучанды,Джарлы Къарачай, сангады сёзюм,

этген.

Текебёрк да халкъны
Сенсиз ётген мутхуз

Джюрегинг да сезим
керген,
Къоркъакълыкъдан миллетлерин мугур
Джарашыу къыз, джашны сездире,Джылыу бермей, санаусуз баралла
болуучанды,Зарлыкъны ууун кенглеге
сюртюб кетген,къыздыра,
Къайтарыуу:Къыйынлыкъда кёлюнг назик

берген,
Бу «патчах» а тюкюрсенг да Той тамада чамны
насыбымы иеси.Джаунга да ачыу, чачыу тилемейсе.
Илячин орнун шорбатха
Бир итлик да, джуаб табмай, кетмей эди,
Къобузчу "къобузну сындыра",
Джангыз сен энг теджемейсе,

тартханды.
сыйсызлыкъ джетмей эди,Къаутарыуу:
Джылым келе, ажым эте, эскердим:Сен чекгенни башхалагъа
Болмазларын да ёрге
Алгъын бизге бу къалгъанла.
Мындады-деб сюймекликни белгиси,Халинг къатыб, адамлыгъынг къыйылады,
джыкъгъанды,болду, джашау битди.

Джарыкъ харсны ура
насыб изледим,Алай бла сезим, джюрек чыныгъады,
Халкъыбыз алай кёбню Энди бизге болур
уланла,Башха джерде джангы
Сёз кёлтюрюб, зорлукъ чегиб тёзериксе.Энгишге тартыб, къаралаб турур.
фатар этди,Бармакъ учда тепсей
джолума.ётериксе,

анга тиш урур,
Орус къралны Израилге кесин бошлады,
Кетген эдим джангылычлы Джанар ючюн палахланы
Болумсуз хар ким къарагъанлай,
Халкъ чам сёзге
эштирге,Джангыз, джаннган башхаланы джарытады».
Онглусу – сыйы болгъанын билмез,Чуутланы уу тилине

Экеу - экеу тепсеу башлады,
Къызгъан эсим унамайын
Халкъ айтханлай, «джангыз джаннган джылытады,чыкъгъанын сюймез,
сау миллетни алдагъанлай,Къаутарыуу:
аллыма,ЁКЮНМЕ ДЖАШАУУНГА
Бизни халкъ ёрге
Омакъ сёз бла къурдула.

«Джангылма»-деб чыкъгъан эдинг
1994. Нью-Йорк. Ричвуд.КЪАРАЧАЙГЪА
да тюрленнгеди.Джашла чам джыйылыу
кетерге,- бир адамлыкъ ызды!
бла…Халкъны ангнга къарауу
турдула,
Юйден чыгъыб тебрегенем Бизден Джерде къаллыкъ

Кёк – Уллу салгъан джорукъ
бети кёрюннгенди,
Къызла тизгин болуб /джыр/
Умут сынырсызды, Алам ачымсызды,
Анда уа - Ёлюм, урукъ бла -
Энди аны керти
Тери "сазын" къакъды доулчу,

ТЮШЕМЕМИ ЭСИНГЕ?
- онг тюйюлдю, солду.Къайтырыкъ джолун къыяды,
эк,къобузчу,
Халкъны алдагъаннга, барды айтырым.Башха затынг бары
Джар къыйырына тыяды,ангнга терслик салмагъан
Тюз тепсеуню сокъду Сен аллымы тыйма, джокъду къайтырым,
- керти байлыкъ олду,Учурум таба сюрюклей,

Терс болса да
Къаутарыуу:къурт,
Бюсюреу бла дуа Джюрюр талпыуун кёрюклей,
къалмагъан эк,киререк.Пилме - деб чыкъгъанды сюркелиучю
Болушлукъ керекге, джетиб, болушайыкъ.джарыта,
Башчыбызны сыйлар ючюн Джаш, къыз чалдыш къолгъа
Боранлы Къадарым, къатышханды джурт,анга къуанайыкъ,

Бир умут бериб
бютеу халкъны сындырады."тёгерек",
джиги.Кел, хар кюнню сюйюб
Бир алгъа сюре, арыта,Бу болум да
Хойнух кибик бара Бусагъатда олду джашауну
джанынгы чакъ кючюн?Буар заманын марайды,
этилед, терс барады,

Тизгин, тогъай болуб турады,
Аманнга - аман бла, игиге - иги -
Нек зыраф чачаса Адам – джарлыгъа къарайды,
Кърал оноуу терс Къобуз "тёгерекни" согъады,
сёгер,джалгъан дуния ючюн?
Аллында джарны кёрмеген,билдириуге,
Къаутарыуу:Адамлыкъны терен джигинден

Нек эзесе джанны
Джолну ахырын билмеген,
Къаб - къараны чыммак этиб
кенгнгерте.
джюрегин бюгер,
ючюн къайгъыгъа батаса?
Джашар кюнлерин санайды,болдукъ къан тёгюуге,
Тепсеу барыр джерни
Кёб тёзюу адамны
Быллай бир не
Кёкрегин, кючюн сынайды,Мындан ары тёзмез

эскерте,
базманнга.атаса?
Адамны халын джокълайды,къайнагъанды.
Той тамада халкъгъа Миллетни болумун салыб
бир нек джан атлайды,
"Патчахха" да халкъны къаны
Миллет харс урады, къуанчлы,Бу джашау неди? - деб, сорайым анга,

Дуния малгъа быллай
Къадар а джандан айланнганды,
Абезек барады айланчлы,экибетлиден,

"джашау" деген затда?
бла…

Даулетими джолу терсге
Къайтарыуу:Алыр сёзюм барды

Не магъана барды
Кёк – Уллу салгъан джорукъ кёлтюрюлдю,

къатына.
дертлимден,уллу алам чакъда,

Алда уа - Ёлюм, урукъ бла -
Душманланы кёллери да

Назик тура джашны
Алай бусагъатда тыйма Биз бирер бюртюкбюз

Мангнгылай терин атханлай…
Эресейни келечиси ёлтюрюлдю,

Къол узатадыла, тартына,
Джангнгыдан болурса джандаш, керегим.Заманы толгъанны, таймай, джагъалайды.

чабханлай,
АНДРЕЙ КАРЛОВ ЁЛТЮРЮЛДЮ

Къызла турадыла буйугъуб,
санга джюрегим,Алам чархын бурад, санаун санайды,

Адам да барад

1990.Черкесск.
Джашла келедиле къуйулуб,

Ол заман джумушар
Алтынынг, кюмюшюнг, санаусуз малларынг?
Толмазлыкъ мурат береди,
онгсузну джюклеученди.

Къаутарыуу:бетлерине черт,
джыйгъан хазналарынг,Хаман аллына сюреди,
Бир онглугъа бир терилтиб.
Не зат болгъанларын Кимге азыкъ болур

Тумакълыкъ бере ангнгына,
Энди билдим, Аллах алай этиученди:Хар къарагъан кёзню
залимлеге кет,болур анга байланч.
Ауруула сала санына,къатар болдум.

Къобуз согъулады керилиб,Халкъны мугур этген
Садакъа бла дуа
Арыгъан этиб келбетин,
Юйюр шартха джюрегимден

Харс къалакъла чаркъылдай,джой.
Биргебизге алыр - талай къарыш къумач,Табыугъа буруб иннетин,
Тарта - тарта тамам безиб, атар болдум,Доул джарылады, дангнгылдай,
Тюзлюк джанлы эсенг, кет да терсни бюсюреу алсанг а.

табдыра,адамлагъа,
Ой, ой, субай абезек.
"Тёзген тёш ашайды" - дегенлени къой,
Игилик этиу бла Бир джерде ашын

«Эр» болумдан джарты къалгъан Джазыуланы бирлешдирген,
Эгерге кюрешме "къабар тишими",кюнню джашасанг а,
атдыра,Хакъым къалды, халал болсун, аманлагъа,
Сюйгенлени тюбешдирген,

Къадар, тай аллымдан, бузма ишими,
Андан эсе рахат Бир джерде сыйын
Мал, мюлк ючюн, башхалача, джагъалашмай,
Согъулады абезек,

тирилтди.

керксиз чабыуду.
джоллайды,

Къояр болдум, сагъыш этмей, акгыллашмай,Ой, ой, ой, орайда,
Къайары бучхакъны барын
Дуния малгъа талпыу
Кёб тюрлю джолгъа

Юретиу бла «эшекни ат эталмазса»,
Къаутарыуу:Итликге джол бериу, халкъны тигилтди,
Ёмюр деген - тар джол, къыйыры батыуду,
Джанын, санын да зорлайды,

Къарадым да, багушдадагъын - тарталмазса,
джерге джыйыла.
Болмазгъа "бол" - дей да, аллындан джаллау,ёмюр ёсер урлукъ?
Дуния малгъа байлайды,Экинчисин болмазлыкъдан болдургъанем,

Джаш тёлю той Энди англагъанма, терсди тынгылау,
Ким аталыр Джерге Джашау Адамны алдайды,
бла окъутханем,Къуанч тёгерекге джайыла,
къоймаз.ёлмей, тюрленмейин турлукъ?

/стихи на Хуннско-Тюркском(Карачаево-Балкарском) языке/
Бирин кеси къыйыным
майданнга,Пасыкъ пасыкълыгъын этмейин
Не зат барды Софи Трам-Семен

джашаулары онгмагъанла.Халкъ басыныб уллу
Аманнга джол къоя, игилик болмаз,
тамбласында джарды!
КЁЗГЕ КЁРЮНЮУ

Алай бла да
байрамда,
игиге бурдукъ,
Бюгюннгю деу таууунг 1999.Стамбул.Турция.

Эркишича болумлары болмагъанла,Сейир той барады
Хар тюр аманлыкъны не барды?
Аны тутхан Хакъ-Адамды.этгенле, джарагъанла,
/джыр/тёзюб турдукъ,Ёмюрлюк – дер кибик аламда

Хурмет этиу - шам-саламды,

Джангыз сёзде иш АБЕЗЕКДжалан сёлешгеннге кёб
бурулуб барады.джерлешир,
Тюбегеним - къатын къолгъа къарагъанла,
дуниягъа нюрюнгю!

Аллымдан джаллачы, болмайын тийгич.Тотур урху бла
Таза кёлге нюр къарамайма,
Кёб джылны джай
барды кюч,Джер кеси да, тенгим, хауада турады,

илешир,Джылларыма ахсыныу бла
Кюнюнгю!Кертини айтыргъа алкъын
АТХАН ТЕНГНГИМЕ
Кюлген кёзге кёб

Артха къарай, сокъураныу сынамайма,Алгъышлайма сени Туугъан
Бош къым - тым этесе, терсге, къаллыгъа,
ДУНИЯ МАЛГЪА ДЖАН
Ышаргъан бет–нюр келбетли.АРТХА КЪАРАЙ...

джарытсын!

Сен бош туайлайса, чабар джаллыгъа,тар джашаугъа тыйылгъанды.

Чыракъ тутхан-джарыкъ бетли,2016. Sofi Tram-Semen
Ёмюрюнгю алам чагъы Къолай тыялгъаенг, джолуму кесиб.
Джарлы халкъ да Аманлыкъ а-хурметсизде.
этгин бу даулетге?!бла арытсын!

Энди къатдыргъанса, къурч кибик этиб,"Булбулма" - деб "къаргъа" кёкге джайылгъанды,
Адамлыкъ бар хурметлиде,Харх этмейин не
Кюнде кюнюнг къуанч
Бир кесинге тарта, бир тюрте кери,Джурт къатышыб, джау "джюгенни" кючлегенди,

Анга тенг, шох къанат керир.
бар бусагъатда миллетде,болсун, иймезлей!
сынадынг мени,"Сууу булгъаныб", кири кёзге чёмелгенди,
Хурметлиге насыб келир,Ай бир хал

Насыб сени тутар
Отдан суугъа ата
Бизни тартыб, эмиб баргъан батыуулгъа.Тохум кёммей, чыкъмаз терек.
Асылла да, сёз айталмай, тутулуб,

болсун, тиймезлей!джокъду къайтырым.
Тёзюм джокъду, мындан ары, бу туруугъа,Алыр ючюн, бериу керек.
Къумурсхача бир - бирине тутунуб,
Ауруу сенден узакъ

Ёлюм бла тюбешмей - гуртладан толгъанына,
барады."Бийле бизбиз", - деб ортагъа турдула,
Сен сюйгенни, барын, джазлай джашнатсын!
Алкъын ишим кёбдю, барды айтырым,

Джуртуму да чарт

Джашау джолу тюз
Тюзню терсге, лагъымла бла, бурдула,

ёмюр джашатсын!тутхан джолума,
болгъанына,
тёр табады,
Асылланы башын - тюбюн къаздыла,
Аллах сени узун
Бармагъа къой мени
Тёзюм джокъду болмазланы
Ол хар джерде

джаздыла,

ёкюлсе, керексе.
Боранлы Къадарым, турма аллыма,
алгъанына.
Халиси бла айтылады,
Кеслерине джангнгы тарих
Джарлы халкъгъа сен
КЪАДАРЫМА
Асылсызны асыл орун
Сый бериучю, сый алады,
Асыллагъа джюреклери дертлешиб.

табыучу, бёгексе,1994 дж.
Фахмусузну фахмулугъа чабханына,
джаллагъанлай.
Къара къауум бирикгенди, бирлешиб,
Тюзню айтыр кюч
Джашлыгъым, ой!
Къымгъычланы, гыл ишледе, итлигине,Халкъ да андан
Аллайладан тёрлерибиз толгъанды,

Къарачайны, джан юлюшлю, уланы,

Ой джаным, джашлыгъым,
кемлигине,
болгъанлай,
Кюлюр кибик, хар къул, "бий", "хан" болгъанды,
адамы,Атма - дейме, мени,
Тёзюм джокъду тарбашланы
Ол миллетге тюрт
бердиле,

Малкъар халкъны унутулмаз

Чакъырама сени,

Джарлы халкъ да, не этерден терсейиучю.
бармаз,

Кеслерине чексиз махдау
Къыйыкъ затны, юсюн джабмай, терс кёрген.Джарсыугъа салдыла,
джауча, терслениучю,Тутхан иши алгъа
Ханнга, бийге "къул - къарауаш", - дедиле,эс берген,

Онгуму алдыла,
Тюзню ачхан къанлы Хурметсизде сюйюм болмаз,
Сыйырдыла асылладан джерлени,Фахмунг бла башхалагъа
Джокъламаз болгъан муратым,уа, керилиучю,

Муратлары бары толур.
Къаракъулла кючледиле тёрлени,Учхарадан кери тургъан, тыйылгъан,
Къайтмазлыкъ джашлыгъым,Терсге къуллукъ этгенле
Иши–кючю къолай болур,къарааякълагъа/

болур, къыйылгъан,
Къоймазлыкъ къартлыгъым,Бусагъатда тюзню айтхан, тилиниучю,
джюрюр,джалгъан тарих джазгъан
Адебинг бла юлгю Джашлыгъым, ой!

Гылчы, бетсиз, ётюрюкчю шогъайлашды.

Хар къалайда рахат

/джангы хан, бий, ёзденлеге, бийлени къул этиб кибик, айтханынг.
Ой джаным, джашлыгъым,Эзеу болуб, тамгъа салыу тамаллашды,
кёрюр,КЮЛКЮ
Хар джюрекге джетер Кетме - дейме, менден,
чачыб,
Хурмет этген хурмет 2013. Курск.
«Алтын къалам» - деб айтырча, джазгъанынг,
Мен тилейме сенден,Кир иннетни, кир сёзлени кенге

ХУРМЕТ
дунияда, насыб излей!
кёрюнген,Къуанчым таркъая,
Джукъ айтханлай, асылсызла, аууз ачыб,
Сен айтылырса алгъышда.Джан къыйнама бу
Хар ишингде асыллыгъынг Умутум азая,
келбетине.
ныгъышда,Хар зат онгар, унутулур, эски сёзлей,

бирге ёрюлген,Джашауум тенгизни джыргъанлай,
Джарашалмай аны ариу
Джалгъан сёз къалыр
Къартлыкъ джетер, муал эте.
Адамлыкъ бла фахмунг
Джолларым боранлы,
«Малинала» джайылдыла деулетиме,Барыуунг элтир тёрлеге,
кибик,ТУУГЪАН КЮНЮНЕ

Кюнлерим тубанлы,Болумлугъа джол джабылды, тыкъсынырлай,
Талпыуну тыйма, ёрлерге,
Джаш ёмюрюнг чакъгъан БЕГИЙ УЛУ АБДУЛЛАХНЫ
Джашлыгъым, ой!джуртум, ахсынырлай,
Тюзню ачарыкъ – кёзюудю.Ахшам келир, келир кече,
2015.Москва.Ой джаным, джашлыгъым,
Алай болду ата Алай халкъынга – тёзюудю,
кибик,Къыйын джолда, билек болгъан, хакъ джолдашым!

Атма - дейме, мени,"Къау - къуу" эте, джыр эсебни бузуучуду.
бек кюйер,Танг джулдузу чыкъгъан
салам, джан – къарнашым,
Чакъырама сени,Булбул кетсе, кёкге къаргъа чыгъыучуду,
Ачыгъан джан да КЪЫЙНАЛМА
Шам джуртунгдан санга Салдыла тузакъгъа,
Кърал къатышса, аман орун алыучанды,тийер,
1999. Черкесск. РФ.Джан насыбынг, кюнден – кюннге ёрге болсун,

Кетдиле узакъгъа,

Суу булгъанса, кири башха чыгъыучанды,
Кёзге тюшгеннге кёз

Айырылгъанлагъа кёлден къыйналырса.
джылланы келир болсун,дере*,
заманым,
ДЖУРТУМУ ХАЛЫ
Салгъан сокъмагъы солгъады.
Бу да джагылычды, артда ойланырса,
Туугъан кюнюнг кёб
Танг джулдузча джанган
2010. Анкара.
Халкъыбыз къыйсыкъ джолдады,
Салам - келамынгы олсагъат кесесе,
кюртча эрир.
Атамы саламы,Ёмюр - бир къарам, бир сезиу.
Сыйлы – сыйлысын къурута,
дженгил джау этесе,
Бусагъатны кир ызлары

Анамы къарамы,

Кюнде кюнюбюз - бир эзиу,

Уллу – уллусун улута,Сен эски шохунгу
джылыр заман келир,Джашлыгъым, ой!
чачар?..Билимсиз болур сюзюучю.
«Джангы шохдан, эски джауунг асыуду» - деб.Тюз адамны кёзю
Ой джаным, джашлыгъым,
Алам ташасын ким Фахмусуз болур тийиучю,
айтылгъан болур эд,санга, хайран бола,
Кетме-дейме-менден,
ким ачар?Болумсуз болур чимдеюк,
Аны ючюн халкъда Сени кёрген бары

Мен тилейме сенден,
Алай ол сырны
Джаланчы болур силдеюк,
Узун къарамайын, танылмаз къурушду,
джуртха, кёлюнг тола,
Мыдахлыкъ сагъая,
Аламда,
къууруу.
санга - къарангы аушду,
Сен къайтырса ата

Джылларым уллая,Бизни бар этген
Сёз бла джанны Джангы шох а
Душманынга, иннетича, багъа бичер.
кёлюме,Ишексиз, барды магъана
ауруу –
Этерик затларын, алгъадан сезесе.Аллах айтса, Къарачайым оноу этер,
Сынчыу макъам келди Джашаугъа ажым этиучю.
Тау тарларында бар Къайсы «тюегине» басарны билесе,
да излетесе,
Бу айлы кечеде,

Хар туугъан келиб, кетиучю,Онглу ачымай къалмайды,
Не зат этериги, алдан таныулуду,Халкъгъа ёкюл сёзюнгю
Заманны эсгере,
Кетерик болуб, амалсыз,Алай не этгин, болмайды,
шохдан асыулуду,Джек джердесе, узакълада кенгледесе,
/джыр/джуабсыз,
эд.Эсги душман джангы
этген!ДЖАШЛЫГЪЫМ
Биз да къалыкъбыз
Киши чимдемей турур

ЭГЕЧДЕН ТУУГЪАННГААз болгъанды,- олду бизни мыдах
1986дж. Учкулан.Алай джуабсыз къалгъанды,
эд,2010дж.
Сени кибик кёкюрекли, халкъын сюйген,Къайтарыуу:
соргъанды,
Халкъладан онглу болур амалсыз керекле?
Халкъыбызны джараларын байламайла,чакъыргъан той.
Кёб тёлю соруу Фахмулуларын аяса,
Миллет болур ючюн Сени тюртген джараусузла, джарамайла,
Джангыдан джанад кюеу Бизге да, хаухха, берилди?

Халкъыбыз мунга сагъайса,

Къайдалла адетле, сезимли джюрекле,

Сени билген, санга сейир этиучюдю.Кёк чартлагъанлай, тери даурбаз къакъгъанлай,
Неден къурулду, керилди,Андан ачыла сынайды.
джан атыб турурча,ётюучюдю,
- балыкъгъа, ой!

юлешген,
Къарачай, ёмюр, алайды,Джангнгыз дуния малгъа
Сени сёзюнг джюреклеге Татлы чачылад сабий
Бизге джан урху

Ёлгенден сора сюеди,
Бизге не болгъанды, былай бузулурча,
Сени онглу, акъылманга сайлатыучу,миллет, алгъышлай,
тюзен,

Сау заманынгда тюеди,
да кёлюм керилмеди.
Къаламынгдан, бютеу чыкъгъан - ойлатыучу,
Бал аягъындан ичеди

Аламны тутхан бу
бек кюйер.
Бу затны эслей
Къарачайынг душманынгы «энин кесер».

Къайтарыуу:келишген,
Зарлыкъ деген бла зат кёрюнмеди,
затынг да, кёлге тюшер,Бу чакъырыуда кёргюзтюледи, ой!
Келишмез хар зат

бек сюер,

Къарачай асылдан бир

Сен къыйналгъан хар
Халкъын адети, тёреси бары къалмайын,Бирлешмез хар зат, бирлешген,
Бизни халкъ сёзню
гёзеннгге атылыб,

да айтылырла,береди, ой!
"Башны", "ахырны" кёрмейбиз.
илинир,
Адамлыкъ деген да

Сен айтханла барысы Хар атламына багъа
билмейбиз,
Юсюне хар чёб Джангнгыз дуния малы, баш сыйгъа саналыб,
Заман келир, бу джартыла, къаралырла,къарам алмайын

Алай аны биз Кёздеги адам тилинир,
"джип", "келген" къуумда.халкъгъа заран джетдириучю.
Басыннган миллет кюеуден
Туууб, къартайыб, къурууда.Кюусюнмегенинг илешир.

Бизни шохубуз да Алай бла да
къаутарыуу:
джашауда,Сюйген, сюймеген сёлешир,
Джылау - сарнау этген - тамада къауумда,

джекириучю,этелле, ой!
Бу Джер юсюнде
ачырса,Орта джыллыла да, кёз - къарам этгенча,
Эм фахмусуз фахмулугъа

Бёрк алгъанланы разы Бизни джаратхан Аламда,
Кёб тюрлю затдан
Джаш къаум тиширыу, тойгъа кийиннгенча,
Кир иннетли, кенг джайылыб, башды, токъду,Сора, арагъа, аууз марданы аталла,

Ишексиз барды магъанаЁргеде болсанг, ачыкъса,
кетгенине.
джокъду,
Чам, харх къуюла, базарлыкъ эте, ой,

НЕК ДЖАРАТЫЛДЫКЪ?Кюн таякълары къуурур.
Джуукълукъ дегенни былай
Бусагъатда сеничагъа орун багъагъа саталла,
2000. Черкесск.Булчукъну джелле суурур,

Да джаным ауруду, аны кёргенимде,

Болумсузла болумлумунга чабхандыла.

Келинле бёркню уллу Тарих атынгы джутар.
билер,Багъалы машина, шохла, тенгле, берген.
Да сени да, атамыча, басхандыла,
къайтарыуу:
Уллунгу улутма, халкъым,
Къаракёл анга тиш
Ёлген джокъ эсинде, эсиндеги келген,
Мыдахлыгъынг кёзге тийе, къарагъанда,
кийдиредиле, ой!
Башхагъа байракъ тутар.
тийер,
кёлню кесинден чиркитди.
тайгъаннга,
Бир башха бёркню
Уллусун улутхан - джагъым,Кёзге тюшгеннге кёз
Алай бла да Асыл Билял, дагъан болгъан хар
башын джабалла,
джетер.
АЛИМ ТЕНГИМЕ
"Ол джиплеге къара" - деб бизге кёргюзтдю,ЛАЙПАН УЛУ БИЛЯЛГЪА
Кюеу дженгнгерле кюеуню Айыб эм налат
- алай.
аны санауунда,Стамбул. 2003.
хахай этеди, ой!Улутханлагъа дауур,
Уллу адамны джашауу
Ким келгени бары Не этейим тарыкъмайын, халкъым санга!
Джыйылгъан халкъ да
Таушу кенге кетер,
Телини - махдай, парийни - сылай...Эки кёзю къургъакъ, къарамы орамда,
тюзлюкню кёргюнчюнгебёркюн алалла,
Уллуну улууу ауур,
къаркълаучу.

"Биз ма быллайлабыз",- деб да ангылатды.
Тюз адамла хакъ

Тукъум келинле кюеуню
ХАЛКЪЫМА
Ала къаргъача къутсуз
санаб бизге айтды,

Намыссызла, минафыкъла ёлгюнчюнге,
Къайтарыуу:
2010. Анкара. Турция.Сен, булбул кибик, джырла джырлаучу,
Ненча джип болгъанын

Джахилликни айтыулада эштгинчинге,Кюеу чыгъады, кюеу чыгъады, ой!
Ёлюм деген - джутар джутхун.
башхагъа къойма.
эгечи, орамда,

Не этейим тарыкъмайын, халкъым санга!
къолундан алыргъа
Ёмюр деген - тар учурум.
Сен джюрюр джолну

Бизни бла ишлеген къачакъ...
Алгъыш аякъны аны Ангнга къуан, сюйюн, учун...
заманны джойма,анда:
Зарлыкъ чегиб, сез кютюрюб болдум "Амин" – дейдиле уллу, гитче да, ой!

тангнга,
Джау бла демлеше
бир хал болду
такъыр, тузакъ,

этеди арада,

Сау чыкъдынгмы бюгюн
- гырджын...
Алай сейир этер
Езенине тансыкъ келю Тукъум тамада алгъыш
Бары бошду, ийнан ангнга,
Ачлыкъ джетгенни тилеги
Юйюне, Москвадан, сал болуб келгеннге.

джердеди, сенден узакъ,
Къайтарыуу:
Мелхум байдан, кудретлиден!- сыгын,
Сарнау уллу эди, аджымлы ёлгеннге,
Ексюз къызынг джек От - истемейде учушадыла, ой!
Айтма манга малдан, мюлкден,
Бауда ёсгенни къайгъысы

Адетде керекча, къайгъы сёзню бердик,
Не этейим тарыкъмайын, халкъым санга!
Джигит уланла, илячин къанат къакъгъанлай,Ёлюм деген - джутар джутхун.
тартар.
Къарнашы ёлгеннге, уллу элге келдик,
Иги умут, танг чарсыллай, чачылыучу...
Тойну башында къубуладыла, ой!

Ёмюр деген - тар учурум.
Не - тёрге, не да багушха
КЪАЙГЪЫ СЁЗбайракъ асылыучу,
Нюрлю къызчыкъла, гюлле кибик, чакъгъанлай,
Джашау джолу – къакъгъыч, ургъун…ачар,
1994.Бургас. Болгария.
Кир джагъылыб аты

Кюеу чакъыргъан, кюеу чакъыргъан той!
Зарлыгъыбыз, эришибиз.Сёзю айтханны болумун
салмаучанды.басылыучу,
барады орайда,Магъанасыз хар ишибиз,
да джетдиралмайды,Аллайлагъа къадар къара
Арабыздан баш къалдыргъан
Къарачай элде къуанч

Кюнлерибиз - чабхан, джортхан,
Джашаубуз - къан тер акъгъан,
берилир,
Джарсыу берген эшик
Бир къуанч да
Айтма манга шохдан, тенгден,
джокъду,

Ёмюр деген - тар учурум.
Заман бла ол
Анга къуан, сюйюн, учун...
Айтма манга малдан, мюлкден,Джюрюмесенг джол билмезсе,
къуруу бар,
Тюше, тура ёмюр барыр,
Чыныгъыу да - эзиу бла,

Кече болмай танг

Джол алыргъа тюзелмезсе,

"Мен" болмаса "биз" да джокъду, тюшюндюрсюн бу!
Не бар болуу, не джокъ болуу, кёзге къарагъанды.
сютю бла, джерлешген бир нюрдю.
аны тишиндеди,Быллай джашау, терс болгъанын ангылаялабызмы?
Туура этин къабмаса
Джалгъан сёз бла, джанны къыйнаб, джашауун къыргъанны?
Ашагъандан башхасы - не, джалгъан сёлешиуню,
джанны ашаучусу барды,

Кеси джазыуунга бош

Кётюрюлмез джюкню Аллах

Бу къысха ёмюрню
кетиученди,
Хорлам, сени таба, кеси атыллыкъды,Хар джол кесилгенге
Алай бла да
Мырды сууча, тюб - тюз тургъан джашау Аурлукъсуз болгъан, джангыз къабыр тарды.
Ала бла чыныгъыб, джолума атлайма,

излейсе,
Бир талайдан бузулурла.хансла
Кетер кёзден гокгаланы,Ийнаныуну къадар джыкъды.
Берген сёзюн унутуучу.Тилегенни сёзю – шоркъа,
Бир кюн сора
да келишалмам!

Онглуланы зарлыкъ бла Къара кёл бла, керексиз сёз джайгъанлагъа,
этерикме сени ючюн,
Басыу, эзиу - халкъны ангын уятады,- деб,
Инджилген да кёлден
Аллай заман джолгъа
джийиргендим,

джолгъа тюзетгенча,
сюймей эдим,Джарлы халкъны алдаб, басыб джашасала,
Джюрек, акъыл тик турсала, келишмейин?Деб эгечим манга
Ишингден да, кючюнгден да кау Къыйыкъланы тюз джанына
ЭГЕЧИМ САРАГЪА
бурун,

Къайдан келдиле была,

Чарача болур кесе,

"АЛАМАТ" ЖУРНАЛИСТГЕ
Келир къышха мыдахланма
келир суукъ сезиле,
салады,

Къысха ёмюр бош кёрейик,
иннет тутайыкъ,
Джан болгъанды бу
Керек сёзню, айтырынга, айтмаздан,Нек джашайбыз, ариу сёзсюз, сезимсиз?..

Алгъа чыгъа, ура, джыгъа, табыугъа,
зат, ёлюмсюз!Терезеге чапракъланы урады,
болад, талады,
1990дж. Москва.

кюнню эскермей,
этген кибик,тиерлей.
Тар джоллула санга Бу дуния барыбызгъа
ДУНИЯ ХАУХДУ

Джокъду санга мадарым,Къатылалла джылларым,
Буз джюрекни нек
Кюрен тартхан кёзюмде,
Чыкъмайдыла сёзлерим,Чыкъмайдыла сёзлерим,

Къач кюнюмде джарыта,Нек алдадынг джанымы,
1999. Анкара. Турция.эрир,
Бёджекге тенг болур
Аламда хар барлыкъ

джерге тюшдю,
тийгеннге чанчыла.
эд бутакъ арасында,
Къач деметни этиб ЧЫГЪАНАКЪ

Сыйламаучула джуртну ёзенин, гарасын, тауун,Керпесленнгенди гудучу, джыртхыч, амантил, къакъгъыч,

къантамар болуб джукъланды, джанмаз.
артына тыгъылды, чыкъмаз,Джан солуу этиб, тайгъанны теплеб барады
салыр."тайгъакъ халгъа" тюшмей къалмаз.
Болумсузну юсю бла Зоргъа тюшсенг, сый сындырмай, чегериксе,

Бел къатдырыб джангнгыдан бла тенгленигиз.
Керекли зат болмаса алалмайды,
Ала тая, хынчый, джунчуй, абыннганлай,
Бир башха уа, тирелир да, ёрге къобар,ДЖЫГЪЫЛМАГЪАН АДАМ БОЛМАЗ

Муну эсде тутхан ишден къайтхандыла,
"Джарашыу" бла джашар онгну бек аз тюрденеди.
Хар адамны сезим
Бир аш ашаб, бирча джашау этгенликге,болур, англашмазлыкъ,

айтсанг, англаялмаз.Аз кёргенле кёргенлерин
Бичилгени, къыйылгъаны Аллахданды,
сени!
сен сау кечени!

сени!къайтханем?!..
Эркиши:Эркиши:
Тиширыу:Аш юйчюкге джангы да этдим да?
Къыйынларым тау кибик,Эски джуугъан, суу ташыгъан,

Тиширыу:кердим да,
Баш иенги нек Тохда, сени мен къабынга
эштмеген не къалды?джетмегенд.
Мен алданнган ол

Мен кёргенли санларынгда Аны къызы да
этим джокъ,Сау он джылны
Алыб келдим, къуанч табсын – дерикме,
дерикди Келемет?излей тараллыкъ,

Ай бетинге къазан

тараласа, билмейме,

Сени алай кызылуурт
батыб алай турурем,
турсам эд,бюсюреу излейсе?
Бир тиширыу былай

адетди,
урчукъ кибик бурулуб,
аллынгда,кетейим.
солур онг джокъду, керилиб:

къаллыкъма.Бу юйден башымы
Тиширыу:Болмаз джерде тюз
- къанатды,Унутмагъыз, джангыз сюйген сюйдюред,
тюберсиз,Кёл ачылмай ары

Сезим берген сезим Хар зорлукъда болушугъуз, джарагъыз,
къаласа.
Къара кёлюн татлы
уста сылтау этеди.къыйын кюнде тайыучу,

билек.
чыгъыучу,
Дунияда кёб тюрлю
бла тиллешир.

адам да джашамаз,

Адам - джарлы, сенсе джюрекни инджитген.
билмейин кетиучю.
Ёлюм къоркъуу бла
Арытыб, аурутуб, бюгюб тигилтиучю,
Мурат деген алдан
Кюндюз - Тейри чакъны айыкълыкъ
Санларымы кёксюл ёлюм
Баргъан джолум тикли

толду, тие - тие,
Къарачайгъа кетмез халда
тюшед, кёсеу - кёсеу.
джурт бла бирлеширге.
Сюймегеним сёз джетдире, тыйгъы къура,
этди,
Таяма да билек
Аякъ таяд тик

2000. Гиресун. Турция.
- джалгъан,
Къынгырсыз болсун джолунг,
Къадар аякъны марай.
1987дж. Э. Джёгетей
Сюйдюргененг кесинги манга.
Джарлы бийченг насыбсыз
Нарт джигитим, не болду санга?

Тамгъа салма ма

Атлаймамы орунсуз?

Нарт джигитим, не болду санга?
Ата кёлден ышыкхъсыз,
Сёзлеримден къабына,
болду санга?Джарыкъ отоу юйюнгде

Бош келмегенсе джыр терилте.
манга,мутхуз кёгюмде,
ата,Таралгъан, кюйген мыдах кёлюме,
Аны, къуанч бла, кёрейим.

/джыр/Ёмюр а ётед,
Эсде тутама,
Башханы билдим,Мен туракъладым,
салдыкъ,

Тарыгъыу кюулей,
Къуанч кюнлерим,Кенг джайылыб, джашагъанны сакъ этиб,
тигелей,
тартханлай,сюзюле,

Чыпчыкъ гюрю эштилмейин, шош болуб,
Къыш келгенди дунияны Джанлыланы ышыкъ джерге
Къыш келгенди, тёгерекни акъ этиб.Гараланы буз тюбюнде
бургъанды,Сезиую болгъан онглуду,

Бимеген абын - сюрюндю,Къралынг уллунгду, юретген,
Къоркъакъ минг кере Джакъгъа джакъ болуу
Адеб джарашыу этеди,Ишленнген акъыл - джарагъан,
Сюймеген адам - сюйюмсюз,атыучу баришчиле,

асыл болур",
джетгендиле:Сизге ахыр айтырыгъым
Кёк - тёрени джезасындан къутулугъуз,Айтыу болса - халкъны эси бёлюннюкдю,
Бий, ёзденнге бу зарлыкъны Алай бла да

Сиз къулланы асыл Къул тукъумла - тышдан келген агъымыды.
бир бёлюшюгюз!Трам - Семенни "къул" этерге талпыгъанла,
къабакъны къурагъанла,
дженгер"- дер кибикле,Къыйын джоллу тау

Эресейден, ата джуртха джол Бойлу, сары, кёксюл кёзлю аждагъанла,
- деб урлукълары,Асыллыгъын «граф» такъма ат билдиргенди,
Христьян динде "Симеон" - ат аталгъанды,
юзюкню джаратханды,Бир къауум а

Бюгюн, Семен, Къарачайда, Авардады,Ич, тыш джауну итлиги
Ата – баба Хазар къралны
Джалгъан сёзню къайтармайын Трам - Семеннге "къул" дегеннге не сёз
тынмаучанды къагъылмайын,мырдыгъа кирген кибик,

"Тарихчини" джазмасына къарам атдым,Гыл амалтын бет
къоялмайма.къадар бетсизлик кёргюзтген, къаракъул "тарихчилеге" джууабды бу назмум.
терс зат джаздыла, чиздиле, халкъгъа теджедиле.чыкъгъан сагъатда, дипломланы, сыйлы атланы, къуллукъланы сатыб алгъан, бир затдан артха
Тий, тийгенлей ичиндеги тёгюллюкдю,Сёлешгени - багуш тилни урумуча.

Асылсыз а кир

Джауну, тосну дараджасын алай
Къыйын тюлдю биреуленни

кёб эштдим, болмай хатам...
тыяйым - деб.
Да джюрегим, джер тенглиди, джаным - Абба,
Юсюне де хар

билген эдинг,

Джашау ызынг, джылынг, сырынг, тюрленнгенди,
Муну этген юйдегингден
Айтыуунгу магъанасы къыйылгъанды,
Джарлы атам, сени талан этгендиле,

къур,
кёрдюм.
Джулдузгъа тюбеген, джюрекден джарыр,
Мени джюрегиме къатылды

Джолунгдан къалалмай, сен кетдинг ёрге,

Бойсундургъан эдинг ариу
Мен, сен джолукъмазлыкъ, джангнгыз джолоучу.
Сен джарыкъ джулдузса, кёзню къаматхан,
Ёлюм, ёртен, тонау хапар джайылгъанды,

Хар къарамгъа чагъресизлик

Къралым десем, тыш джауланы ойнашында,
- деб ышаннганлай,

Айтама да, сёз ётер джер
салах,
Анга тёзюу, аны чегиу - адамда.
Ёлюм - залим джыламукъну кермезди,

хапарым,

кимге да джетерик,
тереннге кетгенди.

Ёлюм джорукъ джашауму
Разылыгъынг башхаладан айтылды,
кёмгенлей,
Джыр джырласанг - алтын сынджыр тизгенлей,

Мыдах ангнгым сагъышлагъа

«Атам» - десем ачы джарам
Джаным ауруй хар
арыдым,
Ата юйюм худжу

Джан - атамы ёлгенине чыдадым,

шартына,
Уллу алам чархын Тамам келиб джолсуз
джетмей, джагъаланды.
Быллай джашау, джашау тюлдю, инджилгенлей,татыу алгъан,

Джарлы халкъ да

салгъан,
Сабийлени, хакъ тёлемей, окъутмайла,
эштилмейди,Бусагъатда бир къауумду
къатлагъанбыз,

Мелхум джашау къурургъа

Джокълукъ сынай, умут эте, джашау къурдукъ.
1980. Брянск.
Мен джыр айтама, сюйген элим сенгнге,
Атлам этдирдинг, эркелете, ийнаклай,

Къайтарыуу:

Эт джуугъумча бютеу
Джарыкъ кюнню тюбюнде,
орамланы,
Тау Къарачайны кюн

той.

джандет деген бар
юлгюсю,
Джигитлени, ётгюрлени къаласы,
джарыкълыкъны, чомартлыкъны тёреси,

/джыр/

Халал кёллю халкъым,
Сени нюр хауанга
Узакъдан къайтама,
Ой, ким насыб табар,

Джашайса сен, джарыкъ Къарачай.

Терен аушлада,
Джаша, джашна, шанлы Малкъарым.
къараша,
Къарнаш Малкъарыма атала,

хурметинг,

санларым,
Джашайса сен, шанлы Малкъарым.
Минги Тауну этеклеринде,Хорламынгы кёбейтген,

Къаугъа керек – бетлешге,
Хош хауасын джетдирир.Этген иши – чачыулу,
Кёб ашхыгъа тюберсе,Джан кючюнгю джоярса,
Не - аман, не - игиге,/анамы дерслеринден/

салам,

тёгюлюр,келир,
Мен джазгъанны сен Джазылгъанны бары тюздю,
Мында болмаз, биз билиучю,тёкмейин,
Бюгюн санга - джан даууму,

ОКЪУУЧУМАтурурча этсин Аллах!
чырт мыдах этмесин! Джашаунгдан къуаныб джаша. Насыблы бол!алгъышлайма, братишка! Аллах насыбынгдан айырмасын! Джуукъларынгы къуандыр, аладан да къуан!
тынгылаТуугъан кюнюнг бла!
близкихболсун...

салсын аллынга!!!

жизни и исполнение
бла сез. Джашаунгу эм иги Салам уалейкум! Джашаумда день рождения
РУУУУУСИК С ДНЕМ А тебе желаю, исполнения всех твоих
Саубол... Уллу Аллах сенден машин...стать президентом КЧР...ну наверно пока

ты настоящий умный

С ДНЕМ РОЖДЕНИЯ!)
люди, муратынга джет.
ушагъан джерим болур...
Саубол... Насыблы бол... халкъыма иги болсун... менге уа кёб Комментлени окъуб,кеб затны англаргъа

замунаха была де...))) хоу))) ола "обманываться рад" болгъанеди джарлы)))

боллукъту...,

болуб кёрюннюкъме

тортика и пригласительного
настоящего Къарчи, не до днюх
дороги, да и делов ариу эмда татлы
вашей поддержки... Къарча даже таба
Руслан,смотри какая картинка..читай её так
сберечь национальную гордость уже бальзам на

в гараже
Саубол... Аллах разы болсун... Джерни башыда не
сказания. Нальчик, 1992. 150 с. – На карач-балк. яз.
2. Духовная культура карачаево-балкарского народа. Нальчик, 1994; 1997.
ЧЕЛОВЕКУ НУЖЕН ЧЕЛОВЕК.
передавалось веками и тратят больше времени

каких-то отдельных фольклорных
бедняку, который, не ведая, что под его
Конечно, знать культуру других
или знают плохо
со всех сторон
много людей, и с ними После возвращения на

бы вычеркнули из
только начало. В самый разгар
народов, в десятки и веке -сплошной нескончаемый мартиролог: тысячи погибших во
ислама, обогатившись еще и
потери (особенно в период
у нас явились лирики. Народ хранил в

сюжеты). Мощным оставалось и
три взаимосвязанных течения. Многие представители аристократии, учившиеся в русских
походе Игоря”. Нальчик, 2004). Слава Богу, эти веяния нас учиться чужой культуре
и армии византийцев
не отказались от
благом творилось и некоторых землях и

века карачаево-балкарцы начали принимать

Да будет моя
Аллахны игилигинден!

Аллахха минг шукур
О Святой Аллах!О сотворивший меня
путь Владыка Тейри!
Йа-субхан Аллах!

этген Аллах!

сил!
жа-расын!
Пусть Тейри взглянет
(нам такое счастье)!

горе.
избежать, пусть ваша смерть къадар жазсын.
скорби.
забыть об этом.покойного, говорят:

     Къайгъы сёзден кете

     Мёлекле санына къошулсун. Ол дунияда шафагъатчы
ему грехи.райские обители.
Пусть перед ним
(мягким, просторным, подстеленным ватой).(къыз ёлсе).

болсун.

Аллах жаннет берсин. Жаннетли болсун, харип. Ол дуниясы жарыкъ

плохо не отзывайся.руки.

Переступишь через могилу Кесини юсюнден аман
юйге къайтма.родственником, следует добавлять к
другими женщинами участвуют ходят.
разжигают огонь и ворота не закрывают

Ёлген адамны атын
ды.
Ёлгени болгъан юйде
Скорби одолеть себя

Плакать не стыдно.от дарованной Аллахом
этому; скончался.харам этген-нге саналады).
ёлюп къалгъанды.покинул этот мир;
плеть он держит ауушханды;

Бушууну былай айтып Къуугъуннга келген адам
мама;     Дома:
(девочка);
пусть исчезнут твои ынна; ата; аи а; келин; киеу.

Иги жаш (къыз) кибик;
Аурууунгу алайым;

     жашым;мальчик;
     Тамата адам – сабийге
Госпожа (княгиня)!
     Жюйюсханла!

Жители села (…)!
     Таматала!
Ровесник мой (ровесники мои)!
     Жолдашым (жолдашларым)!

Брат мой (братья мои)!
     Нёгерим (нёгерлерим)!
Эй, алан! Аланы!
курман-байрам.)

– Все наши (посты да будут
(Человеку, собирающемуся рассказать виденный
– Спасибо.
– Аллах айтса!

десе.)
– Сау бол.
сможем, (заранее говорим):
Ля иляха-илля-ллах, Мухаммадин расул Аллах! (Жата туруп айтадыла.)

Мясо жертвы, закланной без произнесения
Не начинай ни
Пусть Всевышний Аллах Пусть станет юношей
ему здоровую кость!

Къууанч кюнюне къууанч

Атасын, а на сын
Радуйтесь его жизни

встрече с ними:
женитьбе.)
Пусть станут (большим) родом! (Родственникам невесты, жениха.)сыновей! (Пришедшие поздравить – родителям жениха.)
в чашу с
Пусть ноги вашей
будет доброй!(Келинни, киеуню жууукъларына.)

Киеуюгюз да огъурлу
балда болсун!
Келген келинигиз огъур землю, в знак прекращения
тутуп эдиле.)
проку нет.
От тебя мне ашырадыла – юйюнден да, жолда тюбегенле да.)

будет долгим.
(Жангы танышханла.) (Новые знакомые.)
     Жолукъмазлыкъ кимди?
(При расставании друзей
Тебе – здоровья, мне – здравия! (При прощании после
не утратит верности!     Тутхан ишигизден къууаныгъыз!

     Башлагъан ишигизни къууанч
устроит ваш труд!
     Благопожелания после встречи
Сау (хайыр, огъурлу, къууанч, насып) иш этигиз!
день нашего знакомства!
– Спасибо, пусть Аллах даст

алай салам бередиле.)
болсун! (Узакъдан келген къонакъла-гъа юйню иеси
– хозяевам.)келген айтады.)
– Пусть еда ваша – Спасибо, дай Аллах (нам всем) здоровья! Спасибо, пусть Аллах будет
дороге.)
– Сау бол, жашауунг татлы болсун!

кёре келген айтады.)

– Сау бол, Аллах берекет берсин!у вас белое! (Табуированное именование молочных

     – Да не иссякнут тиширыугъа.)
     – Сау бол, кёп насып Аллах будет полным!
     – Бахча толу болсун!
– Пусть будет (у тебя) изобилие!     – Аллах ыразы болсун, къууанчлагъа келиучю бол!

     – Мекямыгъыз огъур болсун!
(Тирменчиге.)
берсин!
     – Кёп болсун!     – Иш къолай болсун!

чыгъа туруп айтадыла.)     – Тынчлыкъ Аллах берсин.
– Да пошлет нам здоровья (всем нам).
друга мужчины и – Да познаешь добро!
– Пусть день ваш      – Пусть (ваш) рассвет будет добрым!

– Ахшы кюнлю болугъуз.
(Эр кишиле бла      Танг ахшы болсун! Ахшылыкъ кёр!
– Спасибо, подходи, примем и тебя
состоится!– Сау бол, кел, сени да ныгъышха

будет полезной! Пожалуй в здравии, будь своим!
– Добро и входящему! Добро пожаловать, будь своим! (Входя в кошару.)– Уаликум салам! (Только мужчины.)
– Къошха да игилик!     – Ассалам (салам) аликум!
Если ты пришел Когда мимо проходит

ДОЙДЯ ДО ныгыша
работающих,
ткшпоп тут.Элге кирсенг, чариш къурма. (Атдан тюшмесенг да, акъы-рын бар.)
от него.не следует. (Следует молча пожать

здоровайся. (Пока не попросит
– здороваться сидя. (Если только человек
– онг жанына.келген адамгъа салам
Сен танымагъан адамгъа

     Салам Аллахны саламыды:

сил,
кишиге тийиш-ли.

Адамны къолун къаты человека, а его кисть.
Если нет – стой (сам не протягивай).
алгъа а лады.не шепчи.
улице или за отвечает старший среди

Если к стоящему

     Здороваются первыми: идущий сверху – с идущим снизу;
Сюелип тургъанны къатына      Салам бергенле:
Ёлюм деген - джутар джутхун.Къалайда да джан
Айтма манга тёрден, тархдан,

Насыб, асхай, джолда къалыр,
Ёлюм деген – джутар джутхун.
"Сюймеклик" - деб бир зат
- учхун...

"Джууукъ" атлы сууукълукъдан!

тангнга,АЙТМА МАНГА!..
джашар.
Хар чачыуда бир Билмегенни кюню тарды,
- кёзюу бла,

Ачымагъан къуаналмаз,

Джюрюмесенг - джол билмезсе,артха къайтарайыкъ!
Алайды да, "ойлашыу" - деб, заман шахланганды,Ол ананы акъ
Джаныуарны бар болуму Кимбиз? Небиз? Нек джашайбыз, - деб соралабызмы?
Чимдей, эме, ура, теблей, ёргеге чыгъыуну?Ашагъандан башхасы - не, бирин сындыргъанны,

Алай, кеси, ашар хырстан, къутулмай къалгъанды.

Дунияда хар бир ташыр кючдесе,
Джашау - къазауатды, къарнашым, унутма.
ийиб тюбеме.
Джазыу джыгъылгъанны теблеб насыб табыллыкъды,
Зоргъа тыйыгъыч болуб, тамырын эгечи,

Зор джашау а, къыйнай, джан чыныкъдырады,тюртген затды.
- джашауунг да барды,къарайма,
Мыдахлыкъны чачар мадарла
антла,

Берме манга гокга

Юйлениуден суугъанма.азабны,
башха -Бир талайдан бузулурла.
хансла,
Аллайла бла ёмюрде сюртгенлеге,

махдау салгъанлагъа,

Хар нени да

керейим - деб.
Къыйналгъанны керегине джарайым

Ийнанама, къара заман кетерикди,
Иншааллах келир заман, Адамдады.
"Бел" бла орун алгъанладан Ала мени джашау
Хар заманда учузланы
Гудучула, мурдар итле, къанат кере,
Джаным, Сара, не этейим сёлешмейин,
Саулугъунгу, хузурунгу джакъласанг а",-
Джартылагъа, ма алай бла, джау боласа,
къайтаса да,

2001г. Черкесск. КЧР.
Хар джерге уруб
Халкъсюер болур залим.Сакъаллы болур кёсе,
Эльванкент. Турция.
тилегинг,
Кюн тийсе да
Къач хауасы сагъышлагъа
насыб алайыкъ,
Хар адамны къуанганын

Джашау кюнде иги
Адамлыкъны джолларына къайтайыкъ,
кетерибиз, къайтмаздан,
атларын,
эришиулю чабыугъа,
Джокъду Джерде ёмюрлюк
джелле келтире,
Санынг дженгил муал
кёк ёлюмге тюбемей.

Джашайса сен ахыр
Къадар сени ёлмез
Кёкбет ёлюм санларына
Уллу кёллю, сени джолунг кенгди,
эскермей,
Анкара. Турция. 1995г.
сюймеклик,
Къырау ургъан саныма,
Ышыгъына чакъыра,

кёрдюнг,

Кёз джашлылла кёзлерим,

Кёз джашлылла кёзлерим,
Армау эте ангымы,сюймеклик,
Мундан къутулалмаз, не алим, не залим.
Чапракъ, чыгъанакъ да, бир топракъда да тюшер, учхан, сюркелген да,

Тюбюндегилени учузгъа санагъан,Учхан, джюрюген да къара
Чыгъанакъ тура эд
Джаз чапракъ ёсе
къатхан лана сабдан,

КЪАЧХЫ ЧАПРАКЪ БЛА
Эскермеучюле халкъны онгсузун, ёлгенин, сауун,
казандан тигимчи, залим,Арсар джюрек да
Адамлыкъ деген эшик

заман,муратына тюз джол
Эм онглу да Ёмюр деген, ачымасыз сынаучуду,
Джюрек сынса, Аллахдан кюч тилериксе,
бар, туруу барды,Керти теннге кертилик

излемегиз,
Ынгнгычхаучу тёрде орун
башлагъанла,
Бири джылар, бири сынар, бири турмаз,Эдирне. Турция. 1999дж.

Хар бир адам, кеси кибик, бир аламды,
Алай бла гюнах
Алай бла, "джарашыугъа" къарарыкъса,
Джашауда да бирда байлыгъы энчилиди,

алыб кийгенликге,Аны ючюн къаугъа
Аз кёргеннге кенгни кёб кёрюрле,
Хар бир адам, кеси кибик, бир аламды,Ургъуй урсун, ургъуй урсун ма
Къарнынг буруб чыкъгъын

Джылан урсун, джылан урсун ма Кетгенимде ызыма нек
манга табханны!кёсеу къабхаенг!
суу кибик ичесе!
алды?Былтыр халы чырмаучу

Орун джыйгъан, юй сибирген...Арбаз джыйгъан, кийиз къакъгъан,
тюбюн къыргъанем.Джаулукъланы кергич бла
Тохда, бийче, тели болма, бери къайт!
салыннгын!Бу дунияда мен

Менича джаш тыйыншлыгъа
эди,да боллукъ эд,
Хауа джер къабсын,
Санларымда къаргъа къабар

Тиширыу:
бийчеми юзалмай,

Аны эштсе не Мен кетгенлей мени
Тиширыу:Быллый бир нек
Къайдам, Тейри, мен таныгъан Келемет,Бал бла джаугъа
Ох – деб мийик юйлеринде Аны ючюн не
ынгычхайса, билмейме,Юй джумушу тиширыугъа
Мен джарлы да
Бу худжуну джандыраса
Кет – дей эсенг бусагъатлай Бу юйде бир

Хоншулагъа сёзлюк болуб

бир чачмасам,
/Чам джырчыкъ.Театргъа/Игилеге, ашхылагъа джанашхан,
Тенглик, шохлукъ хар адамгъа
англаб, джалларсыз,
Ол заманда игилеге

келмейди,абджытад.
къарагъыз,
"Нёгерге" уа сёз табалмай
Джау кирмейди эшигингден, ышара,
Аман тенг а Аман тенг а
Ма ол кюнде, керти тенгди къурч Уруш - тюйюш, артык сёз да
батдырыр.Аманы уа джауунг
Тенг тутмайын бир

Чирир тёнгегинде, ёлмез джан джюрютген,

Джерге нек келгенин
джан, сезген, билген, сюйген,Джазыу деген кёзбау, алдаб джюрютюучю,
Джашау деген, кюнлей алдай арытыучу,Кече къарангнгысы - алам теренинден,
Кюч бер манга, муратларым таркъайгъынчы,
джанга.Назик джюрек берчден
Джакъсыз къалыб къараландым, тамгъаландым,Тюзлюк деген джаныб
Насыб болмад туугъан
атылгъанды.

Джара сала, джан ачыта муал

аушха, джол тюзете,

Джан атама, муратыма джетейим деб,

Къабырды ёмюрлюк фатар.Къалгъан бары да

Санынгы тюйме, инсан!Джашау джанынгы тарай,
Нарт джигитим, не болду санга?Джарыкъ отоу юйюнгде
От къазанынг азыкъсыз,Ой джигитим, не болду санга?
Шам-Къарачай уланы,Болгъанмамы болумсуз?

Ой джигитим, не болду санга?

Сабийлеринг шыкъыртсыз,
Билдиреди таймайын манга,
Ой джигитим не
Мени келтиргенингде,

Атыб къоймайын, джангыз кюнюмде,Джарыкъ джырынг бла
Сюймеклик хауа келтирдинг Сен къанат кердинг
Таулагъа сары танг джарытдынг,
уя салыб,

КЪАРЫЛГЪАЧ

Ёмюр а барад,Таралад санга.
Джангызлыкъ джолда,Ызынга къарай,
Биз да бой Сенсиз джырым да,
/джыр/кёзюуюн джарата,

Бир - джабалакъ болуб джерге

Огъарыдан суукъ джелни Уллу суула арыкълача
чегетле, сымпайыб,Кенг джайылыб, джашагъанны сакъ этиб,
Бир - къар къуя, бирде кючюн атаракъ,
Кенг джайылыб, джашагъанны сакъ этиб,суутуб,

Къыш-къыямут акъ мыйыгъын

Сюймеген адам - сюйюмсюз,

Быланы билиу - ёсюмдю,
Джуртунг бешикди, тебретген,

Чомартха байлыкъ келиучю,Эсебсиз джашау арытыр,къайтады,

Айбатлыкъ - кёзге илиниу,
Сюйгенни кёлю тюйюмсюз,
Гыл амалтын бет
"Асылсызны зар нохтасы
Тилде къала бюгюнлеге
къыймагъанлай.

Къутургъансыз, игиликге къутуругъуз,

Тукъумланы сыры - сыйы билинибди,
Халкъ бла орнун, джерин билиб кечинирге?
"Хо хариб" - деб тынгылауну басадыла,
Гиназ аты, Хазар шамы - белгисиди.
Ёзден къауум - Къарачайны тамырыды,
Сыйыгъызны бизни бла
керилгенле?
Джалгъа келиб къул

"Кёз кёргенни кётлек
салгъандыла,
тарларын алгъандыла.
Джигитлик бла, билим бла танылгъанла,
Башха джерде къалмасын
«Каркадынов», «Семенов» - деб айтылгъанды,

бергендиле,

Орус патчах хан
Бары - къарнаш, Трам - Семендер юзюкденди.
табхандыла.
Онючюнчю ёмюр кире, палах джетиб,
- Семенле,
Да, дагъыда, джууаб этмей болалмайма,
билмесем да.
Бу къул къауум

Джазылгъан зат кир
багушлукъ китаб табдым,
Душманланы сокъмагъында джюрюучюле,
тукъумсуз-джукъсузгъа джууаб бермей айланнган, асыллагъа тил узатыр
келген бек кёб
90 - чы джыллада, кърал къатышыб, адамны аманы ортагъа

ичин билген.

«Тёгюлгени» мырды сууча, джуумдуча,
Асыл эсе, джарашыулу ангылатыр,
кёрюннюкдю.
саутду, адам деген.
Артыкъ сёзню бир
Бу алдауну къуюлгъанын
да чиркиннгенме.
Джарлы къызынг, ит сюрюуден, таланнганды,

Боллукъланы кёб алгъадан
Айтмагъанынг, айтхан кибик, басмаланды,бла джабылгъанды,
Айша - Ханым чыгъарылыб, атылгъанды./Ф.Байрамукова бла Зубайда, Маруа чыгъаргъан 2-томлукъ китабдан сора/
Кесинг излегенча джашауунгу
Терсейген джашауда магъана
джарыкъ джолунга.

Насыб тамырланмад, азалды къуанч,

ёзен бекге,
аллынга,
учуп барыучу,
(К.Р.)
салах,
юсюн басыб,
къарашханлай.
Келир заман къутхарыр

Эштеме да, эштгениме тёзалмайма,

Дунияда тартылгъанча ауур
аламда,

Джан садакъа, джан садакъа ашарынг.Энди барды мыдахлыкъдан
Ёлюм ачыу хар Джохар атам джер
джигинде,Ахыр сёзню эшталмадым, кёл алыб,
Хар кюнюнгде джарсыулагъа

асыл шартынга,

Ёхдем башым, онгнгусузча ийиле,тюнгнгюлдюм.
джингкими джабханлай,Джакъсыз болуб джангнгызлыкда
тиллендим.да кердюм, сынадым,
Ёлюм ачыу ийилтеди

СЫМАЙЫЛГЪА)

сирелгенбиз,Насыб деген бизге
кёлтюрмез этедиле.Бир къауумду Эресейден
Хар зат багъа, кюнден - кюннге багъалана,Бу палахны, джаннгы властды халкъгъа
да саналмайды,Къалгъан халкъны джарсыулары

болуб сирелгенбиз.

Ачыланы къатын къатха сёлешдиле,
Абыннганлай, сюрюннгенлей, алай турдукъ,ёмюрлеге!
юлюшлю джерине,юретдинг,
Сени ауазынг джырлата.

юйюрюнг, арбазынг,

Мени ёсген элим,

Эсге тюшюре ариу

/джыр/
Бюгюн этейик тауларыбызда
Ма бу дунияда
Алай тюрленмед асыл Ёхдем Нарт - Хунланы анасы,

салайыкъ,

ШАМ-КЪАРАЧАЙ
Муратларынг кёкге джанаша,
Солуу ачылмайды,
Санга джыр айтама,

болуб,
Ёхдем, тюзлюк джанлы,
Мийик тау башлада,
хапарынг,

Мийик тауларынг бла

Къарачайда алгъыш айтыла,
Къайсын джайгъан фахму Солуу таба сенде
тауларынг/джыр/
Бир къаууму – ёрлетген,

Как ашарыкъ – чёмючге,

келтирир,
Чюйре адам – ачыулу,
Асхамазса онгунгдан,
Джашау джолда таярса,Сен бересе къолунгу,

АДАМ КЕСИ САЙЛАЙДЫ

Сыйлы окъуучум санга
Къач кюнюме нюр

Насыб манга къайтыб Ким биледи, Аллах бериб,
хазнала.салдым.
Бюгюн санга ич Хош саламгъа тилленнгенме.
НАЗМУЛА БЛА ДЖЫРЛАэте эсек, аланы хаман сынаб, кезюнг бла кёрюб, къолунг бла тутуб

болсунла! Ачыкъ джюрегинги АЛЛАХ болсунла!!!
Халимат айтханнгада бир болсун! Бай бол, насыпблы бол!))
оберегает его, его иман, его родных и Хар кюнюнг жарыкъ
къуруда жашил жаолла

Поздравляю долгих лет
магъананы Руслан толусу сказала
УЖЕ МОЖНА!!!!!!!здесь увидеть... саубол... я тоже думаю, что хватит... даже многовато будет...
бла болаикъ......гараж с кучей

Руслан алгъышлайма)з.ы. Конечно с опазданием, но все же
и любимые тобой болгъанды... Сенга да бир
къат насыб къайтарсын!!!
бериб башламай))))))))))

да деме... это своего рода
Комментлени окъуб,кеб затны англаргъа ол дегенинг? алдагъанмы этген эдинг? алдамагъама десем...сапсем не скромный
получил своего кусочка
рода вещам... видимо во времена обижайтесь... Праздник не отмечал: был уставший с

Спасибо... Джашаунг ол тортча говорил выше... Без наставлении старших, без Вас и
большое спасибо... буду беречь... точнее стараться...)))
добавить,такие люди помогают
А вот это чтоб кроме мерина

и тебе всего, да самого лучшего...

2. Нартские песни и и карачаевцев. Нальчик, 1991. 256 с.
     АДАМГЪА АДАМ КЕРЕК.
того, что создавалось и
(в старших). Ныне же дети

школах изучение не

того, чтобы не уподобиться
живет мудрость предков.
нравственные ориентиры. Многие не знают
утраты национального достояния. На современную молодежь

прилагала титанические усилия, стремясь наверстать упущенное, – училась, творила, собирала, спасая, что можно. Но погибло слишком – лирических, шуточных и др.
и Казахстан, 14 страшных лет, когда народ как тыс. карачаево-балкарцев, за рубежом – около 50 тыс.) И это было
бесследно даже для
Но произошло иное. История карачаево-балкарцев в XX

до христианства и

Итак, несмотря на огромные веков после Дебета
основного фонда народной
поэмы на коранические карачаево-балкарской культуре наметились
т. д. (см. нашу работу “Другая повесть о

диких пришельцев, и потому нужно

землях, куда приходили миссионеры крупнейших христианских центрах
государственно-национальных идеологий, где заодно с
того, что происходило в
     К концу XVIII

жертвой Аллаху!

болсун!

     Аллахха шукур!

О Господь!
небытия!     Пусть осветит твой
Йа-раббий!
Йа, мени жокъдан бар

Пусть Тейри даст
     Жаратхан Тейри жанынга
къарасын!Пусть Тейри дарует
вас забыть о

Смерти никому не
     Жазыуу болур эди, Аллах сизге иги
вас от преждевременной пошлет вам горя, которое заставит вас
молитву, обращаясь к родственникам

том свете (нашим) заступником (об умершем ребенке).птицей (о покойной девушке).
Пусть Аллах отпустит его будет в
его будет светлым.упокоения будет широким
Жаннет чыпчыгъы болсун

болсун. Ол дуниясы ырахат
(жумушакъ, эркин, мамукъ) болсун.О нем самом
Вернувшись с похорон, первым делом помой
не заходи.

ишин айтсангда,

     Къайгъы сёзден башха
твоим другом или Женщины, пришедшие на соболезнование, проходят в дом,где вместе с

непокрытой головой не
три дня не
     В доме покойника
Тиширыула, юйге ётюп, жиляу-сарнау, кюй этедиле.

б ар май кюн турады.
цепляйся,
мать,
(Это считалось отказом

     предпочел тот мир
(Аллах берген жашауну, жа-шау къууанчны да
дунияны сайлагъанды;
Живи(те) долго, имярек:

коня справа;
иги дунияны сайлагъанды;тутады.
юйге кирмейди.
отец;

(хорошей девочкой).

Давая поручение: Как хороший мальчик

болезни;
Aппa; гелля;     Тамата жумуш берсе:
     Къарт тиширыу:дитя мое;
     жашчыкъ;

Мусульмане!     Бийче!
Господин мой!     (Ол-бу) элни адамлары!
Родич мой, родичи мои!     Тенгим (тенглерим)!
Люди!     Къарнашым (къарнашларым)!

Общество!
     Эй, алан! Аланла!
(Поздравление с праздником уразы.)
добру!(девушкой)! (Чихнувшему ребенку.)

– Сау бол, ажалынг сабыр болсун!– Игиликге болсун! (Адам тюшюн айтама
     – Уллу жаш (къыз) бол! (Чючгюрген сабийге.)А если не
Къобалмасакъ да:харамды.
     Бисмилляхий демей, аш ашама, иш башлама, Алхамдулиллах демей, бошама.

(девушкой), похожим (-ей) на отца (мать)!
отца и мать!
     Пусть Аллах даст
Атасына (анасына) yinan.au жаш (къыз) болсун!Онгнганлагъа (ахшылагъа) нёгер болсун!

     Туугъанындан жашагъанына къууаныгъыз!домочадцев или при
добром! (Люди, которым сообщают о родственники будут добрыми!
Пусть станет отцом
мальчиком, ноги невестки окунали качает колыбель сыновей!

     Пусть ваша невестка
Тукъум-жукъ болсунла!
(Жашны атасына, анасына айтадыла.)
Келген келинни аягъы

болсун!
бросал их на билдире. Ант эте туруп, чёпден экиси да
От меня тебе
жокъ,

(Уучуну алай айтып
– Пусть мир твой
– Даст Аллах, еще свидимся.– Подшерсток тоже – шерсть,
(Тенгле, жолоучу болуп, айырылгъан заманда.)

     Санга – саулукъ, манга – эсенлик! (Жолда танышхан адамгъа.)Пусть рука твоя
радости!начатое вами дело!
Пусть Всевышний Аллах
Башлагъан ишигиз оюлмасын.бла ушакъ этип, кете тебирегенде айтылгъан:

     – Не обессудь, кто ты, из какого рода? (Получив ответ, называют себя.) Пусть добрым будет

гостю.)
неда биреуню къонагъына

     – Къууанч бла келигиз, хош келигиз! Келген аякъларыгъызгъа кё-кюрегим кёпюр болсун, аркъа узунум жол будет радостным! (Гости, пришедшие на свадьбу
     – Байрамыгъыз къууанч болсун! (Юйню иелерине тойгъа
мир (всем нам)!
тебе здоровья! (Больному – пришедший навестить.)
– Успешного пути! (При встрече в
– Аш татлы болсун! (Ашай тургъан адамгъа.)
– Саусуз болма! (Ауругъан адамгъа аны
     – Базар болсун! (Базарда сатыу этгеннге.)

– Да не переведется

– Сау бол, берекетинг къурумасын!
     – Саугъанынг таркъаймасын!(Ийнек сауа тургъан
(Мараучугъа.)
– Спасибо, пусть изобилие твое
– Спасибо, изобилен будь!
     – Берекет болсун!
(Строителям нового дома.)
долгим будет
– Пусть (много) зерна будет!
     – Сау бол, кёп насып Аллах

(Выражение “здрав будь” – то же, что и “спасибо” в русской речи.)дома.)
да биреуню юйюнден
– Спокойной вам ночи.
– Доброго вам вечера.
– Пусть Аллах даст
(Так приветствуют друг
будет добрым!– Да познаешь добро!
– Аллахны ахшылыгъына жолугъайыкъ.

– Саулукъ Аллах берсин.

Кеч ахшы болсун! Ахшылыкъ кёр!
Будь своим, сделаем (тебя нашим) собеседником.
будет полон (людьми)!
– Пусть ваш ныгыш
– Ныгъышыгъыз толу болсун!– Пусть жизнь твоя
– Добро вашему стану!
     – Ассалам (салам) алейкум!
кирсе.) Хош кел, жууукъ бол!

не нарушай. (Рукопожатия излишни.)

Пожимай руку пешему, сойдя с коня.

спешиться, езжай шагом.)

– спешивайся,     Не проходи мимо
Адамны къолун атдан Ныгъышха жетсенг – салам бер.
группой людей, пожми руку старшему, а потом, двигаясь по кругу, тем кто справа Здороваться на кладбище с ним не
Нет такого обычая

Къол тутама десенг, таматадан баш лап
Аякъ жолдан чыгъып алмай къой-гъан адамгъа, экинчи тюбегенде, салам берме. (Кечгинлик тилемесе.)
мужчину.человека изо всех
Салам алгъа эр

къол бер-мейди.
Пожимай не пальцы тебе руку – пожми,
Къол узатхан къолун Когда здороваешься – не кричи и
с женщиной (при встрече на

человек, на приветствие подошедшего Когда встречаются двое, приветствует младший.
(элден тышын-да тюбеселе), алагъа жетмей, ат-дан тюш.
Экеулен тюбешселе, саламын кичи береди.
отношению к женщине)

Ёмюр деген - тар учурум.кирир,
Ёлюм деген - джутар джутхун.салыр,
Ёмюр деген - тар учурум.
Таралыудан, кюймекликден!

Дунияда хар зат Айтма манга джуукълукъдан,
Сау чыкъдынгмы бюгюн Акъыл, болум керилялмаз.
Муну билген къолай турууу бар,
Джангнгылыуда билиу барды,

Джерде хар зат
Джау чабмайын, шох танылмаз,
(анамы дерслеринден)Кете баргъан адамлыкъны
да, аллай къыйсыкъ джолду.

хюрдю,

да, ат аталыб, неге айтылгъанбыз?

палахха салмазмы?Ашагъандан башхасы - не, зоргъа кёз джумууну,

Тюз адамгъа, терс адамла, ачыу чайнатыуну?

Адам кесин ашаучугъа, тыйгъычла салгъанды,

«МЕН» БОЛМАСА «БИЗ» ДА ДЖОКЪДУ…

Санга джюкленнгенни сен Талпыуну, муратны кёлюнгден къурутма,

Ачымсыз къадаргъа баш

Деменгили, онглу, болумлу дерикди.Ол заманда санга

тюбечи,не береди?

Бизни кючлендириб алгъа

Аурлукъ бар эсе Мен аурлукълагъа дерсгеча

"Ауурлукъ басханды, арыгъанма", - дейсе,Этме манга ариу

Акъылымдан къоратмазла.

Эркишиден юркер болдум,

Да къайтармам ол

Юйленген а болмай антла,

Берме манга гокга

бермем, тенглешалмам,

Кир сырларын башхалагъа

Хакъ итлеге джалгъан

ючюн,Дунияда адам шартны

чыкъды, барайым - деб,

тебреннгенди,Бусагъатда болум - сант бла амандады,

джакълагъанлай,

Джохар атам, назик анам юретгенча,

Къалай тёзгюн, бу туруугъа, ортакъ бола?Тюшюнюуден юлюшсюзле, акъыл бере,
сагъышымы кериученди.рахатынгы сакъласанг а,
атаса да,Ала тутхан джорукъладан
Башынг битленди, тара!Тышдан байланыб джалгъа,

Джартыбаш болур алим,Уллу суу болур
зат, ёлюмсюз!
Насыб бола Джаратхандан Шош табигъат, баш къагъарлай, сюзюле,
зат, ёлюмсюз!

Джайылгъандан биз да

джылыуну берейик,зат, ёлюмсюз!

Алайды да, суукълукъну атайыкъ,Бир кюн чыгъыб
Нек басдырдыкъ ашхыланы Нек джан атдыкъ
Тюгю тюшген джумарыкъча, сюйюмсюз...
Кече сайын хыны шаушал болады,

Бир джан къалмаз Уллу кёллю, эки кёзюнг ауду,
кёрмезлей,
тенгди,кёк ёлюмге тюбемей.
Бараса сен онгсузланы

Къайтарыуу:Ой кеч келген
Къайтарыуу:
Къанатынъы нек къакъдынг,Ариу булбул не
Сенден!Неден?

Бош муратха талпыта,Ой кеч келген
Аламны шартыды - туугъан, джашау, ёлюм,
Джангы кепге салыб, джангы тирилтиучю.Бир кюн джерге
Мийикдеги, болма огъартын къарагъан,къарады,

Созулма созула, кенглеге ачыла,мыдахлыкъгъа батдым.
Созулма ханс бла 2000дж. Черкесск.
улху излеучю" къауум,Борбай салгъанды къабхын
Халкъны адеби, адети, шамы джокъ болду, къайтмаз,Халкъ чарпыгъынды, тасды ийнаныу, ышаныу, чыдам.

толугъа тик болгъан
Алай бла да

джашау болмаз,Джанны, санны къатдырыргъа юренигиз,
тиреликсе,Джашау джолда джыгъылыу
турушуугъа кёлленигиз,
Бир заманда джазыкъсыныу Кюнлерибиз, тер акъдыргъан, кюрешиудю,

Болмайдыла хорлам джолну

болмаз,
Джашау джолда, тынч кеттерсиз, абынмазсыз.
Сюймегенин этдириб да, хорламагъыз.
айтхандыла,
"Бол" деген да, джашауунда чыртда онгмаз,

бериледи,
Хар адамны анг
Бир тюкенден кийим
тикди, тарды,айтсанг, сингдиралмаз,

Аз билгенле билгенлерин

(анамы дерслеринден)
Тиширыу:
Тиширыу:
Тиширыу:Тиширыу:

Самыр къабсын сени

Менден кёрюб джанган
Къанымы да тюз
Сабийлеге китапланы ким Эркиши:
Сабийлени дерсге ийген,Сют къайнатхан, бышлакъ сыкъгъан,

Бурунгу джыл бауну

тараб бердим да,
Эркиши:
Мени къаргъыш тузагъыма барды?
аман этмегенд,алай къолай тюл
Этни юсюнден айтмасанг

Сени манга табхан бошадым,
Сюйгеними насыбындан тыялмам.
Мындан ары юй Ол не сёздю, джибимеген къатыбет,
айтыллыкъ,элтейим.

кёрмейме…

Эркиши:
Муш - муш эте сойланмазед, телича,барсам эд,
этесе,Быллай бир нек
Эркиши:газетни тутаса,

оруннга,

Айт, не этейим, сен айтханны этейим,
кемириб,къозурукъ боллукъма,
Бу телевизор худжуну
СЮЙГЕНЛЕНИ КЪАУГЪАСЫалыб кетиучю,

Тенглик этиу - уллу джашау санатды,

Терс адамны хаман
Тенглик борчда, кертиликни атмагъыз.
Бермегенинг санга къайтыб Учузлаучу джангыз кесин
Керек кюнде джуугъуча

онгну табаса,

Джау джанашмайд, аны кибик, керексиз,
джетеди,аякъгъа турлукъду,
керек,
ючюн эришде,

Аман нёгер бедишине

Иги нёгер, къан джуукъча, илешир,(Анамы дерслеринден)
Неден алай болду, билдирмейди алам.таймай демлешиучю,
Адам деген бир
Къысха ёмюр, ачы, ёлюм шартыбызды.

Кюндюз сагъыш джашау, ашау чабыудады.

КЕЧЕГИ САГЪЫШ

ишди, ётдюр тёрге,

Джан бас, Аллах, халал кёллю джангыз болду, кюе - кюе,
Зарлыкъ, зулум, тюртюу, атыу азау туруб,
Джуртда ёрге чыкъгъандыла, эзеу - эзеу,Джекге кетдим, джек джерледе джерлеширге,
Кёзлериме кетмезлик ау

Ёмюрюмю асламысы сюрдю, кетди,

Ырхы келед тар
Талпыу джерим, солуу алыр, кюн турушлай,
батар,
Халал хакъынгы аша.
Бары да бошду, ийнан,
Заман – арытхан джолдаш,Ой джигитим, не болду санга?

Мени келтиргенингде,Тынгысызлай чыгъаса танга,
Ала кибик джашарча,
Нарт-Хунланы туугъаны,Англатсанг а, джашырмай, манга,
Ашхам–къара келиучю,

Нарт джигитим, не болду санга?

Баш аурууну хапарынИчки бла тенглеринг,
/чам джыр. Театргъа джазылгъан эди/джел эте,
сары тангда,Муратха умут байлата.
Къуанчлы халны сыната.

бачхама,

Джангы джарыкъ бла Бизни тийреде сен
1994.Нью-ЙоркЭски атынгы,
Джюрек а кюед
Мен да тебредим,Сен аякъ алдынг,

Джазыу буйурду,
Бугъоу салгъанлай,

САНГА
Бийлик этген бу

Бирде - уакъ, къургъакъ къарын себелей,
акъ этиб.
Тау джанладан къарла, бузла юзюле,
Акъ кийиннген шош
таргъа тыйгъанлай,
Бир ачыла, бирде - усу тутаракъ,Заманындан аджашмайын келиучю,
Джерни, кёкню суугъу бла
КЪЫШ

Сюйгенни кёлю тюйюмсюз,
- Джаратхан.
Зар джюрегинден тыкъсыучу.джарсыуду.
танытыр,
Джигит хорлам бла Ариулукъ - къарам терилтиу,
/анамы дерслеринден/
Душманланы сокъмагъында джюрюучюле,"Тыбыр къулну, бийге болур, минг ёчюгю",
Суратлауну бурунгула этгендиле,

Кёлюгюзча къара насыб
"Багуш къазгъан тауукъ" кибик болмагъанлай?
турургъа?
кир тилни кишенлерге?
да джюрютмейле,
Ышан, тамгъа, байракъ, мухур иесиди,
Бий - ышанла архивледе сакълыдыла,
"Бий" эсегиз бий-ышанны кёргюзтюгюз,Шо сизмисиз асыллагъа

къарагъанла,Шагъатла да - архивлелле, хапар берген,
Ташлы тарда фатарларын
Тау этекни таш Джерлилени кёллерине киргендиле.
Оналтынчы ёмюр ёте, туудукълары,
къуралгъанды,
Асылына уллу багъа
базыннганды,
- Ханлыкъ даулетденди,Скиф халкълада къонакъбайлыкъ

халкъны шамы элле.

Семендерден болгъандыла Трам
къалай тартхын?
Быллайла бла сёлешиуню

Быллайлагъа джууаб керек, джабылмайын,"Джеталмагъан джер тырнайды" - деген кибик,
Кёб болмайын бир Къараджюрек, халкъны ичден бёлюучюле,
кюрешген бир талай "къул" этерге кюрешиб, багуш тукъумларын "хан-бий" этиб китабла чыгъарыб
зарлыкъ басхан джюреклеринден 2015. Москва.
Къыйын тюлдю биреуленни Адамлыгъын, сыйын, сырын, барын билдим:
къаны,
Не болгъаны олсагъатлай
Ичи толу бир Чыкъылыкъла къыз, джаш болуб, хакъчы болуб,

джыйяйым - деб,

Юйдегингден бу халкъдан дери кергендиле.
Айтхан эдинг, "аямазла" - деген эдинг,- тартмаланды,
Керти сёзюнг джалгъан
"Акътамагъынг" бир башхагъа аталгъанды,
АТАМ, САНГА ТАРЫГЪАЙЫМ

бёлюнюу,Манга насып болду, санга тюбедим,
Нёгер болмасам да джерде.
Кёлюнг орналалмад бу
Учунуп чыкъгъанем сени Сен кёксюл кёкледе
ДЖУЛДУЗДунияда тартылгъанча ауур
Джокълукъ десем адамланы Джашау барад, кёзле джер бла
бла бёлюнмейди.Къарайма да, къарам тутар, кёралмайма,
Бюгюн башым - къара сагъыш, кёлюм - мыдах,

Ачы джорукъ джазылгъанды

сени джашарынг,
кетерик.кёлден таркъаймаз,
этгенди,Ёлюм ачыу джюрегими
Ёлгенинге джеталмадым, кенг къалыб,
эмгенлей,Багъа бере сени
башлана,Насыб кюнню къайтырындан
Туз джыламукъ кёз
батылды,

Ачы кюуню сёзлерине

Бу ачыуну мен

бурмайын,(СЕМЕН улу ДЖЫРЧЫ
Мадарсызлай арсар болуб арасы, араланды,
Ала халкъны баш Тюшюб къалдыкъ, джесир болуб, къаллыбызгъа.
халкъны оннгун алгъандыла.
Юйсюз - кюнсюз кёбле барды, ачыкъ къалгъан,Джарлы адам адамгъа
алгъан,Къуру джуртха къарар
сакълагъанбыз,Демократла бек аламат
Халкъларынгы кёз – къаш керир эталмадынг,Къуанч бла джаша

Тау Къарачайны кюн Ана тилими сёзюне
джарыта,Ата юйюмча хар
Мени туугъан элим,
сюйген, ёсген элиме,
ЭЛИМЕ
Анга къуана, алгъышла айта, джыр эте,
КЪАЙТАРЫУУ:ууун сынады,
Къарачай!

Ата джуртума махдау 1988. Черкесск.
Мийикге къарайса,Кюлюм джарымайды,
болуб.Адебинг тауунга тенг
Ариу, къызыл къанлы,/джыр/
Кенгнге бара махдау Асыл халлы, шанлы Малкъарым.
Сукъландыралла, шанлы Малкъарым.сёзлеринг,
Санга тюбегенлей кериле,Кюрен тарта къарлы
МАЛКЪАРЫМБир къаууму - джараусуз,Къатын аллыкъ – кёрмючге,

Ол санга сый
Хузур турур кёлюнгде.Иги тутса къолунгдан,
Тутмаз болур тагъайынг,Сен сайлайса джолунгу,
2003. НовороссийскТалпыу сала, сыннган джаннга.
кёрюнюр,Ойумум бла бирлеширсенг,
Билгенингча ангыларса.Не да алдау
Ортагъа да тюзню
Не дерсе - деб, тынгылайма.Сени башдан тюшюннгенме,

СОФИ ТРАМ-СЕМЕНБарыбызда, сенге не алгъышла
бла алгъышлайма! Этген муратларынг толу
этсин!!! Насыплы, саулукълу бол!!! Тегерегингде, кесинге ушаш, сабыр, ачыкъ иги адамла жетдирсин, насып, саулукъ бесин!
къойчукъча, джашаунг татымлы болсун!Бу къойчукъдан татымлы Пусть Всевышний всегда
чакъырыргъа да)))))))бла алгъышлайма!!! СЫЙЛЫ АЛЛАХ жашаунгда
اطال الله يعطيك الصحة وبركات شقيق))бир магъанасы болур, мен теджерим ол
а остальное уже спасибо...
зим... Вот так сюрприз... не ожидал тебя Саубол къарнаш... биргелей... бютеу Карачай шахар

виллу на канарах

Алгъышлайма, Аллах муратларынга жеттирсин. Иманлы, саулукълу бол, къарнаш.

Саубол... Аллах разы болсун... Сен да кёр...только любящие тебя
"Къыздыргъансызда къызыб барама" деб Ёска айтханлай алгъышлайма,халкъынга джараулу адам,халкъынгнан Аллах эки
бла бошадынг ауаз
А сен алдагъанма замунаха была де...)))
внимание...)))
всё к тому... Извините, что никто не я к такого

вещь... только вы не не воин!)
Аллах айтса... Но, как я уже далеко не уедешь.. но всё равно
я лишь могу с настоящими скакунами
да саулукъ, эсенлик берсин... замансыз айырмасын...
Саубол... еще один талант...)))походе Игоря. Нальчик, 2004. 263 с.
     1. Древние верования балкарцев

литературы.
образцов), чем на постижение (в начальных классах) до самых сложных
бы ввести в
– свою. Хотя бы для
музыку карачаево-балкарской речи, в глубине которой
потерять идейные и стоим перед угрозой

плохо обеспеченной интеллигенции сложено немало песен
в Среднюю Азию
Федерации проживает 320 Великой Отечественной войны. Такое не прошло
расцвета.культуры, созданной в период
Исмаил Семенов.
в том, что через много периоду относится создание

русской культурам. Представители средних сословий, ученики духовных школ, также занялись просвещением, но не светским, а религиозным (духовные стихи и XIX столетия в
чужого искусства и
не было, что они потомки
уничтожались в других Италии, ни в Византии, ни в других
мощных империй, извращавших религию до навязывал силой, здесь не случилось
ПОСЛЕСЛОВИЕДа буду я

Аллахха жаным къурман
О Всемогущий!Прости меня, боже!
О Аллах, явивший меня из
Йа, Къудурет!Астофируллах!
Тейри бла болайыкъ! Йа-Аллах!     Тейри онг берсин!
Пусть поможет Тейри!

     Тейри огъур кёзден
     Тейри берсин (ол насыпны)!
Очень скорбим, пусть радость заставит
     Ажалдан киши къутулмайды, ажалыгъыз сабыр болсун.годы останутся вам.
Пусть Аллах сохранит
Пусть Аллах не

Уходя с соболезнования, прочитав общую заупокойную
из ангелов. Пусть будет на
Пусть станет райской покоя.
Пусть последний путь раю, бедный. Пусть тот мир
Пусть место его (тиши-рыу ёлсе).
Ахыр жолу жаннетлеге

Жатхан жери кенг
покойника,гореть огнем.
в чужой дом
Ёлген адамны осал пальцем не указывай.
человеке, если он был покойника.
На соболезнование с В доме покойника

бла кёргюзтме.
сёз береди.
жалан баш этип къабагъы этилмей юч
     За жизнь не Мужчине, у которого умерла
нельзя.Жиляса да, айып жокъ.
жарамайды.

     бу дуниядан ол следующими словами:
Горевестник сходит с дуниядан кетгенди;
къамичини сол къолунда      Къуугъуннга келген адам
бабуля;Будь хорошим мальчиком
тебя (ребенку родственников, внуку и т.д.).
на себя твои

Юйде:(жууукъ жетген сабийге).
золотко мое.     балам;
Дитятко;     Myслийманла!
Мой уважаемый господин!     Бийим!
Аксакал!     Жууугъум (жууукъларым)!
Ребята!     Адамла!

Уважаемое общество!

     Жамауат!

(Человеку, высказавшему надежду, мечту и т.д.)
ваше жертвоприношение!будет благословен! (Поздравление с окончанием
пользу! Да будет к
     – Стань взрослым парнем
– Къурманыгъыз къабыл болсун!
– Хайыр болсун!
Будь счастлив! (Чихнувшему.)
Встанем утром, если даст Аллах,
Къобарбыз, иншаллах,
малы нгы эти
до его (ее) свадьбы!
Пусть станет юношей Пусть будет радующим
да!
айтдыргъан жаш (къыз) болсун!
сюек саулукъ берсин!
родом!
Благопожелания пришедших поздравить
Пусть прибудет с Пусть ваши новые

была полной!
(Если первенец был

Пусть ваша невестка келгенин эшитген адамла.)огъурлу болсун ла!
Толу юйюрлю болсун! Уланла атасы болсун!бешигин тебиретсин!
     Келген келинигиз огъурлу две части и эки юзюп, жерге ата эди, антыбыз тауусулду дегенни
жокъ.     Сенден манга хайыр

руками, невредимым, доброго тебе пути!     – Саламынг узакъ болсун. (Пожелание мира – знакомым, родичам.) –
     – Иншаллах, энтта да тюбеширбиз.     – Жабагъы да жюндю,
Тебе – добра, мне – блага!мастерство! (Мастеру.)
     Къол ызынг бузулмасын!

начатое дело в
Да не разрушится
Здравой (полезной, доброй, радостной, счастливой) вам работы!
(сизге)!

     Ишлей тургъан адамла
– Огъурлулукъ Аллах берсин.отлучки или чужому
туруп къайтхан адамгъа радости! Входи, будешь гостем.
      – Пусть праздник ваш

будет сладостной!– Спасибо, пусть Аллах дарует
– Да не лишиться добра!
– Сау бол, мамырлыкъ Аллах берсин!болсун!
у тебя изобилие!твое счастье!

эр кин1иге.)даст (нам всем) Аллах!
(добычи Аллах)! (Охотнику.)
     – Сау бол, берекетинг кёп болсун!     – Сау бол, берекетли бол!
будь!

(Юй ишлей тургъанлагъа.)– Спасибо, пусть век твой
     – Мирзеу болсун!
(Пастуху, чабану, табунщику.)– Здрав будь, успешен будь!
выходя из чужого (Айырыла туруп эм

къалыгъыз.добра всем нам.
– Ну, мне пора, оставайтесь в здравии.
– Да познаешь добро!– Пусть вечер ваш
будет добрым!и къалыгъыз.

– Хайда сора, сау къалыгъыз.
Ингир ахшы болсун! Ахшылыкъ кёр!– Уаликум салам, добрый молодец (гость, старейшина, парень)!
     – Пусть ваш ныгыш – Уаликум салам, ахшы улан (къонакъ, тамата, жаш)! Жууукъ бол, ушгакъ нёгер этейик.
ныгъышха!

масла!чужой дом.) Добро пожаловать, будь своим!
– Жашауунг хайырлы болсун! Сау кел, жууукъ бол!– Келгеннге да игилик! (Келген адам юйге
Приветствуй, но порядка пира у дома, например.)
не устраивай. (Если не можешь

Въезжая в село Салам бер да, сыйны тынын бузма. (Къолларын тутама деп.)
Ахшы къатын, намыс этип, ёрге къобар. (Орамда олтургъан.)
Элге кирсенг – атдан тюш,Когда здороваешься с
чем-либо незнакомого человека, поздоровайся с ним.на твое приветствие, в следующий раз

ответь приветствием.берип,
дурус тюйюлдю. (Къол тутуп къоядыла.)
Бир кере саламынгы
Первым должно приветствовать

Не сжимай руку
суу быстыр-ча этме.     Эр киши тиширыугъа
ее.     Если старший протянет
Узатмаса – тур.     Салам берсенг-алсанг – къычыр-май, шыбырдамай.

со старшим или здоровается старший. Если стоят несколько
доме; идущий – со стоящим.айтыр болсанг, неда тиширыу бла
келе тургъан – сюелип тургъаннга.отношению к мужчине), кюн ашхы болсун! (приветствие мужчины по
ууулхун...Къалайгъа да ёлюм

Ёмюр деген - тар учурум.

Шох - тенг деген чалдыу

Хар зат ётер, болмаз тургъун...
Айтма манга сюймекликден,
Эски джибча халыланыр,
Ёлюм деген - джутар джутхун.

Бары бошду, ийнан анга,Джангылмасанг тюз ачылмаз,джатар,
Хар тюшюуде бир Джашау дерсни юренебиз.
Къыш болмайын, джаз чакъмайды.Акъыл, болум керилалмаз.
ДЖЮРЮМЕСЕНГ ДЖОЛ БИЛМЕЗСЕ

джюрек джабсарайыкъ,
Бусагъатда биз баргъан Тин а, сезим дунияны кенглешдирген
Бир халкъ деб
Быллай болум халкъыбызны Питна бла, хыйла бла, муратха джетгенни?

Ашагъандан башхасы - не, зарлыкъ къайнатыуну,
былай ачылыды, тарды.
2008. Стамбул.Турция.
Джарсыучу муратха, хазна, джетмеученди,Сен алыр орунну, башхалагъа къойма,

"Ауурлукъ басханды, арыгъанма", - деме,
сейир этерикди,
Алай эте, ёхдем, аллынга атлачы.
Келген ауурлукъгъа къоркъмайын Эриннгенден башха бизге

санатды,
Андан къоркъуб, бугъуб, джарсыугъа бёленсенг.Менден себеб излеб, кёзге къарагъанса.
БАХАТДИНГЕсозулурла,
Насыбсызлыкъ ангыланыАрсар халгъа буулгъанма,

«Аслан» - деген, "парий" чыкъды.
булджутуучу,Этме манга ариу
ТИЛЕГЕНГЕ
Ёмюрде да салам бла къайгъанлагъа,

пасыкъ адамлагъа,

Джан - эгечим, сен къыйналма мени

- деб,Джангы заман джолгъа
Антсызланы басхан джери
къараландым, чюйрелендим.
Билимим бла урунууну

тёзмей эдим,Айтмагъанлай туралмайма, ачыу тола?
Бучхакъла да, джанларында, оноучула,
Алай бла да Джукъ айтма да
Алай эте тынчлыгъынгы

да,Джарлы Къарачай, къара,
Къалай чыкъдыла алгъа,
Хыянатчы да - нёгер,
Бу "журналистге" кёре,

Джокъду Джерде ёмюрлюк

бла джюрегинг,

бла толады,Джокъду Джерде ёмюрлюк
хауа джаяйыкъ,
Хар адамгъа джан Джокъду Джерде ёмюрлюк
Сора, некбиз, дуния малгъа, былай, къул?

зат, ёлюмсюз!
шартларын,Кюнлей джортуу, излеу, алыу, ашауда,

да турады,

джол тутханын билдире,
Къачхы кюнде джюрек хаухду,тиймезлей?

Къалай болдунг кёрюрюнгю
Алай, джерде адам бары
Бир джан къалмаз
Уллу кёллю, сени кёлюнг тауду,Болур эди къадарым.
Къышха элтир джолларым,
Джараларын ачдыра?
Мени ойун сёзюме,
Сенден!

Неден?Къайтарыуу:
Суууй баргъан cанымы,
/джыр/
дуниягъа келир,
Джер дегенинг - къазан, барын эритиучю,
Бир - бирине байланч, керекли джеринде.
болду, бирлешди.Ёлюмню бетине къоркъуулу
эд эркин таласында,Сора анга къарай

къуру чыгъанакъдан,

заманны ачымсыз дауун.

"Салам бергенни къолунда
устасы, билимчи, алим,тиреую джыгъылды, къобмаз,
Онглу болгъанды намыссыз, бетсиз, хурметсиз адам,
Къолу толула кёлю акъыл алыр,
Аякъ таймай дунияда
Алайды да, гитчеликден иленигиз,Санынг тюшсе, джюрек кюч бла

Къарыусузгъа ёкюл болуу, сынамыды.Джау бла джауча
ызын салалмайды.
Джашау деген, тикге тартхан, ёрлешиудю,
Джылаучула, болушлукъну сакълагъанла,
Джашауунда джыгъылмагъан адам
"Сен - мен"- деу бла джашасагъыз, чарпылмазсыз,

башханы зорламагъыз,
"Джарашыу"- деб халкъда андан болмаз,
Ол, туушдан хар адамгъа
Бирча тюлбюз, "адамбыз"- деб айтханлыкъгъа.джарашмазлыкъ.
Аны ючюн аралары
Аз билгеннге кёбню Ким этсе да, аллай мурат толмазлыкъды.

ХАР АДАМ - БИР АЛАМ

Сарычыгъым, баббаханым, кеч мени!

Джохар бийчем, чинкебелим, кеч мени!
Ариу бийчем, субай бийчем, кеч мени!айтханем…
Тиширыу:а табхаенг!
Игиликни эскермеген бийчесе!да элтдим да?

кибик!ашыргъан,
Аны машинагъа къуйгъан,саууб тургъаенем,
Ол ыйыкъда пухну Болумунгу дуниягъа джаяйым!
алыннгын!Ах, мен джарлы, сен уяллыкъ не

Хауа джазыкъ санга Бет хапар да
Эркиши:къарар бетим джок,Тёрт санымы саулугъундан
Мен, сенича, къатыджюрек болалмам,Да не, быллай таралыугъа тёзалмай,
юйде къыйналлыкъ,Эринчек – деб бютеу халкъгъа

Къолум бла Келеметге Хурджунундан сом чыгъарыб
къатын болурем.эди, сенича,
Санга келмей Келеметге Аллах сизге буюргъанны
керекди,джумушха сугъулуб.

Бурнунга да ол Алай келиб сойланаса
Юйде турсам «солудунг»- деб къабаса,
Тебрегенсе биягъы сен Тели болуб эл
Аллынгда тургъанымы кёремисе?2003. Анкара.Турция.

Табсыз шохдан башын
кюйдюред.Адамлыкъда чыныгъырсыз, къатарсыз,
Кёлюгюзню суутмагъыз, джабмагъыз,
Бермеучю уа, джылыу табмай къыйналыр,

адам кесин танытад,
Шохлугъун да, бузмагъанлай, сыйлагъыз,
Джаугъа джауча къарар асыуду, ишексиз,
Иги тенгинг чакъырылмай Керек кюнде ол

Ол заманда, хар адамгъа джакъ
Бары орун алыр акъыл табдырыр,
адамгъа ушамаз,ТЕНГЛИК
арасы – бир атлам,Тёнгеги бла джаны

Бу джорукъ неденди? Билдирмейди къадар.

Сермеш бла эриш, уруш хатыбызды,
Кече сагъыш туугъан, ёлген джарсыудады,

1995дж.
Тутхан ишим керти манга,
Сюйген джаным сюймез
суукъ болуб,

Къабхын къабыб, джыртыб, юзюб джашаучула,

джеллей, онг - сол ура,
тартылгъанды,
Илинмейин, тирилмейин джокъ мадарым.
Джел урады, кёз ачдырмай, онгсуз эте,

Келген джолум, таш чачылгъан, тар аушлай,
Кюнюнг бек дженгил Бюсюреу ала джаша,
Уллулукъ берген халдан?
Джылла – сыртынгда бир таш,Кёреме да - кёрмезча

Нарт джигитим, не болду санга?

Нюрлю бетинг саргъалды,
Аманлагъа ушарча,Нарт джигитим, не болду санга?
Сокъураныу джетдими?
Танг алада кетиучю,Ой джигитим, не болду санга?

Эртден сайын къарамынг,

Энди сени сюйгенинг,

ТИШИРЫУНУ ТАРЫГЪЫУУ

Ёт тёрге къанат
Сабыр уятдынг бу
Джарыкъ джырладынг, джангнгыз кюнюмде,
арбазыма,Алгъышлай келдинг терек

кюнюмю,Джанымдан юлюш этейим,
Сагъыш этдиред.Кёлден айтама,
Дейди ол манга,
Алай узайдынг,

Сынай башладыкъ,
Кюрт юшютгенлей.Бушуу кюнлерим,
акъ этиб.
заманнга къарата,

кюлте такъгъанлай,Къыш келгенди дунияны
эркин, бош болуб,
Мийик таула, булут басыб, мынгайыб,Бораны бла джерни
Адамланы эслеб - эслеб атлатыб,Юшютюуню лагъымларын билиучю,

бийлигин къургъанды,
1999.Стамбул.
Сезимди, джюрек тамаллы.Джюрек тёрюнг а
Къызгъанч къолдагъын къысыучу,Джаугъа бой салыу

Сёз чыкъгъан джерин

Иш устасындан айтады,
Сезимсиз джарты джоллуду.СЮЙГЕННИ КЁЛЮ ТЮЙЮМСЮЗКъараджюрек, халкъны ичден бёлюучюле,
кёз бюрчюгю",Ала, тамам халыгъызны билдирелле,
берсин, тыймагъанлай,

а, таймагъанлай,
Сырыгъызны айтдырмайын тынч Да болмазмы бу
Сизни бла джуукълукъ Питналыкъгъа терс къарагъан, тюзлюк джанлы,
- тархлыдыла,

джазылгъанла,
орнуна берилгенле,Хунн бийлени къолларына
Хапарыбыз ма алайды, миллет билген,"Ачей улу Ачемезде" айтылгъанла,
баргъандыла,

келгендиле,бла билиннгенди.
Къаркъатандан эки тукъум Тамадагъа Къаркъатан - бий дегендиле,
Аскер уста болумуна
Была бары Хазар

Семендерле къауум - къауум къачхандыла,
Хунн асыллы бирлеш Хунн Сия - Лин тукъумданды Семендерле,Къаракъулну хан асылгъа
алдым, сюймесем да,"Хан", "бий" болуб тукъум - джукъсуз болумсузла.
Фахмусузгъа джюрегимден тагъаландым.

Сёзюм - сизге, къаратабан "тарихчиле".

КЪАРАТАБАН "ТАРИХЧИЛЕГЕ"

бёркюнге сакъ бол"- дегенлей, хан тукъумну кирлерге
китабда, Трам-Семенланы, бийле бла ёзденлени

болмагъанла орунлу болуб, тар болумлары бла кёрюннюкдю.
саутду, Адам деген.Алгъаракъда бир "алимге" алай тийдим,

Тиер-тиймез бузуллукъду аны
Тий, тийгенлей ичиндеги тёгюллюкдю,АЛАЙ ТАНЫРСА

тюшюрген джакъчы болуб,Кюрешеме аны чырмаб
Тарыгъама, Абба, санга, инджилгенме,Ёз сырларын манга

бёленнгенди.Окъа буруу айтыуларынг
къаблагъа джыйылгъанды,

чертгендиле,
1989. Москва.Сеничагъа болмаз джолдан

арыр.Да тилек этеме, бар - деб, онгнгуна,
къалдым бу мыдах Алай, джарыкъ джулдуз, тансыкъ энг кёкге,

Насыб сынатханенг, нюрюнге кёмюп,таралтхан,
2016. Москва.Бюгюн башым - къара сагъыш, кёлюм - мыдах,

башчыны хыйлясында,
Муратладан, умутладан аджашханлай,Аманлыкъ да адамлыкъ

Джарлы тюзлюк, энтда, таргъа тыйылгъанды.
ТЮЗЛЮК - ТАРДАбермезди,

Джангыз кёлдед энди

бир джан да

Бу ачыуум энди Манга къадар этеригин
тартылды.Ёлюб кетдинг, джарлы атам, джарымай.
Къаты джашау санларынгы «Эл иеси» - деучен элле атынга,
«Атам» - десем джюрек ауруу Ургъан джелде, къачхы талча бюгюлдюм,
таныдым.
Къуанч халым мыдахлыкъгъа
юрендим,
артына.
Адам улу бойсунады
АТАМА КЮУХалкъларынгы кёз – къаш керир эталмадынг,

Башчылыкъ бла халкъ
Джуртубузгъа ие болгъан, джекледиле,Ким биледи, неле болур, аллыбызда?..
Алай бла да
да къурутмайла.Ауругъаннга, ачха болмай, къаралмайды,
Хыйла, питна, усталыкъ бла орун болуб, тирелгенбиз,
Джыйырмадан артыкъ джылны
Джангнгы мурат, джангнгы талпыу бергенелле.Ай, Эресей, бир тюзелиб кеталмадынг,
кёлекге,Къайтарыуу:
тебретдинг,
Сени тангларынг джашауму

Мени сюйген элим.
Къайтарыуу:
Мен джыр атайма Вургас. Болгария. 1990. Июль.
Ол ата джуртум, Къарачайымды, ой,
Ёхдемленирча бюгюн тёлюсю.
Кёб ёмюрлени зорлукъну КЪАЙТАРЫУУ:
келген иеси,Ариулугъунг джерге джараша.
Мийикде джашайса,кетмейин,
Сени тауларынгдан кенг Адамлыкъ сырынгды,

багъышлай,
КЪАРАЧАЙЫМ
джараша,
уланы,джырларынг,
Кязим айтхан акъыл эзиле,
джерледе,
Къадарынга байланныкъ.
Джашау джолла - санаусуз,Ат излеген – чарышха,
Аны джюрек алырды,
Насыб болур юйюнгде,Хата келе башынга.

Аман болса шогъайынг,

Ат излеген – чарышха.

къалам.манга,
Тикли джолум тюз
Китабым бла бетлеширсенг,
Айтханыма тынгыларса,

Джалгъан сёзлю назмула,Болалмайын, къалам алдым,
Бурмагъанлай ачыкълайма,Алыр - алмаз къолгъа къалам,
Аллах буюрсун...
болсун!Руслан туугъан кюнюнг

Алгъышлайма!!! Аллах муратларынгы къабыл
Аллах этген муратларынга Доммайда сен кесген
ну что сказать. этот человек - гордость нашего народа бла)) насыплы саулукълу бол)))))уже пора тойгъа
Руслан туугъан кюнюнг

Аллах буйурсун! Насыблы бол , къарнаш))санамагъанма, алай а, адамны туугъаныда , бу джашаугъа келгенида
БУТЬ ЩАСЛИФФ
Еще раз всем Сто лет сто

рождения)
общем все есть)придеца желать тебе
насыблы бол земляк)))С ДНЕМ РОЖДЕНИЯ!)
болсунла). Пусть тебя окружают обманываться рад" болгъанеди джарлы)))

Болур Аллах айтса...
деб, аман келтирдинг)))) чистой воды оратор)))) хорошо хоть саубол
къат насыб къайтарсын!!!
да деме... это своего рода Всем спасибо за

Ну я это
и не привык Забыл сказать одну
сможет... (Один в поле
чище"))))на одной гордости

билесиз... Джаша да къал... керти къууандырдынг... Джашаунгдан къууан...
самая лучшая конюшня эсе, аны сенге буюрсун... Сенге да джуукъларынга
4. Ёзден Адет (Узденьская Традиция)// Сост., предисл. М. Джуртубаева. Нальчик, 2001. 280 с.5. Другая повесть о
ИЗДАННЫЕ РАБОТЫ М. Ч. ДЖУРТУБАЕВА

и выше любой литературы (и зачастую – не лучших ее
пластов, от самых простых
огромные сокровища, оставленные его предком, жил впроголодь. И обязательно следовало шире, тем лучше. Но прежде всего
язык, не чувствуют мощную

и дезинформации, пошлости, продуктов криминально-массовой культуры, в котором нетрудно

Ныне мы снова
часть малочисленной и развивалось, даже там было
катастрофа – геноцид и выселение
по численности. (Ныне в Российской

(советской) интеллигенции, простые крестьяне, осмелившиеся протестовать; погибшие в годы предпосылки для блестящего
мощный пласт духовной
Кязим Мечиев, поэт и певец фольклорных произведений, музыку, хореографию, традиции и пр. И есть что-то глубоко символическое
– именно к этому

к европейской и Уже к концу
идеи: государственные, философские, опыт и историю
раньше ничего и усилия фанатиков. Реликты культуры активно
древние самобытные культуры. Но ни в

принят под давлением
христианство, народу никто не По милости Аллаха!
Тысяча благодарений Аллаху!
Аллахха къор болайым!О Святый Аллах!

О Аллах-творец!
Тейри! О Аллах!Йа, Сыйлы Аллах!
Жаратхан Аллах!жарыкъ этсин!
душе Тей-ри-творец!     Тейри болушсун!

Пусть смилуется Тейри!
Благодарения Тейри!
     Бек бушуу этдик, бушууугъузну къууанч унутдурсун.
вам благую участь.Пусть его непрожитые

бермесин.унутдурур бушуу бермесин.
айтып кетедиле:Пусть станет одним
рая (о покойнице).его будет миром
ярусов рая.ему рай. Пусть пребудет в

покойного (после рукопожатия):

Жаннет чырагъы болсун

ачылсын.
къайгъы сёз:
о неблаговидном поступке ней – твоя могила будет
     Сразу после похорон

Къабырладан къайтханлай, къолларынгы жуу.В сторону кладбища
Говоря об умершем заупокойной молитвы, выражает соболезнование родным
(приносят от соседей).
дней.

Къабырла таба бармагъынг
бла дууа тутуп, ёлгенни жууукъларына къайгъы Къайгъы сёзге киши
     Блгени болгъан юйню Бушуугъа хорлатма.
радостей).

пятидесяти двух дней кишиге,
кёп къара киерге
преставился;О горе извещают не входит.
Сен (сиз) кёп жаша(гъыз), олбу:

тюшеди;
зять.бабушка;
(юноша, девушка);умереть мне до
Да возьму я

Иги жаш (къыз) бол да.сенден алгъа ёлейим
     алтыным.девочка;
     Балачыкъ;Повелитель мой (мой хан, ханша)!
     Сыйлы бийим!

Душа моя, око мое!     Акъсакъал!Девушки!
     Жашла!
Сестра моя (сестры мои)!     Сыйлы жамагъат!
Друг (друзья)!медлит! Если Аллах позволит! Иншаллах!

– Пусть будет благословенно – Пусть твой пост
– Йархамукаллах! (Стоящий рядом.) Да будет в
(Бир иги умутун, муратын бил-дирген адамгъа.)– Барыбызны да, йа-Аллах!
– Йархамукаллах! (Къатындагъы адам.)

     Насып лы бол! (Чючгюрген адам-гъа.)
Аллаха,     Жатарбыз, бир Аллах,
     Бисмилляхий демей сойгъан в радости дожить
добрую славу!

сильным (лучшим)!Аллах-утала берсин барыбызгъа
Тукъумун иги бла
     Аллах бу сабийге
Пусть станет процветающим

келген-тюбеген адамла айтадыла:день прибудет!
будет добрым!Чтоб семья его
меду!
войдет доброй стопой!(Ол-бу юйге келин

Жангы жууукъла да
эдиле.)Келген келин уланла
давали, держась за нее.)
один из друзей, давших “клятву былинки” о дружбе, перестав доверять другому, ломал былинку на антлы тенглени бири, тенгине базынмай башласа, алай айтып, бир чёпню да

     Менден санга хайыр от случайных встречных.)
Возвратись с полными – От меня, расспросив их, передай привет.
встретиться еще раз?
вместе.)     Санга – игилик, манга – ахшылыкъ!

Пусть возрастает твое принесет вам радость!
Желаю вам закончить Всевышний Аллах!
работающими людьми:Аллах-утала онг берсин
(нам всем) добра.     – Айып этме, кимсе, кимладанса? (Атын айтса, кесини атын айтып.) Огъурлу кюнде танышайыкъ.

      – Прибывай в здравии, в добрый день! (Приветствие человеку, приехавшему после долгой      – Сау кел, огъурлу кюнде кел! (Узакъ жерде кёп
лишит нас всех да.
– Спасибо, пусть жизнь твоя
– Пребывай в мире! (Отдыхающему.)

твой жизненый путь!– Спасибо, дай Аллах вам
– Мамырлы бол! (Солуй тургъаннга.)
– Сау бол, жашау жолунг жарыкъ
– Спасибо, пусть не иссякнет

– Спасибо, пусть не иссякнет – Акъдан къуру болмагъыз! (Ийнек сауа тургъан
– Спасибо, пусть много счастья
– Пусть много даст
будет полон (урожаем)!(Пахарю.)

тобой доволен, приходящим на веселье добрым будет!
     – Сау бол, ёмюрюнг узакъ болсун!
тебе счастье!(Мал, жылкъы кютген адамгъа.)
     – Сау бол, къолайлы бол!на улице или

покой Аллах.     – Тынч кече ли
– Пусть Аллах даст улице, в доме, или во дворе.)
будет доброй!– Да познаешь добро!
– Пусть утро ваше – Ахшы ингир л

салам бередиле – эшикде, юй-де, орамда болсун.)Кюн ахшы болсун! Ахшылыкъ кёр!
– Ассалам алейкум, ныгыш!ныгышу!
     – Ассалам аликум, ныгъыш!
– Cay бол, жууукъ бол бизни кошаре будет обилие

– Добро и входящему! (Когда входят в
– Къошугъуз майлы болсун!– Юйге да игилик!
опозданием,
встает. (Сидящая на лавочке В селении скачек

блага.

къалып барсанг,

заманда,Алгъыш этмей, озма.
С человеком, выходящим из нужника, не здороваются.Прежде, чем спросить о
Если кто-то не ответил
На приветствие врага

Къауум адамгъа салам
Къабырлада салам берген Олтуруп салам берген-алгъан адет жокъду. (Ауруп, онгсуз тюйюл эсе.)
свою, как мокрую тряпку.не пожимает.
Кесинги къолунгу да Мужчины не обнимаются.

руку, первым и отнимает – къолун тут.
– тут,
них, надо спешиться.Если хочешь поговорить
группа людей, первым с ним – с находящимся в

Тамата бла хапар эшикден кирген – юйде тургъаннга;
Салам алейкум! (приветствие мужчины по Къалайда да сан
артдан!болмаз тургъун...
Насыб кюнден, игиликден!Сезим, учуб кетген окъду,

Ёлюм деген - джутар джутхун.азалыр,
Ёмюр деген - тар учурум.Мелхум байдан, кудретлиден!
Джол алыргъа юренмезсе,Хар заранда хайыр
Тирелиучю орун алыр.Ол эзиуде иленебиз,

атмайды,
Джангнгылмасанг тюз табылмаз,"Биз" болмаса, "мен" да джокъду, бирлешдирсин бу!
Да келигиз, хайыр иш бла
Дунияда бола тургъан, тинсизликден болду,Адамны уа, адам эсе, онгнгу тининдеди.

Да джау эсек, сора бирге, биз нек джыйылгъанбыз?

да, бу ашау болмазмы?Ашагъандан башхасы - не, пасыклыкъ этгенни,
Кеси ючюн, тюзню теслеб, хайыр тюшюрюуню?Аны ючюн джашау
ажым этесе.
бермеученди,

ахсыныугъа джойма,
Тирелгенни алгъа, джолгъа тюртюученди.Бютеу адам санга
сокъмагъынгы салчы,
джашар къарыу табдырады.

неди?
Джашау ауурлугъу илеучю Аурлукъ аурду, аны ауур кёрсенг,
Да, къарнашым, бошха былай сызлагъанса,2001. Черкесск.
Бир кюн сора Ала кёлню джарытмазла,

Джашауумда асхар болдум,
Ай, сынадым ол «насыбны»,
Ариу сёз бла
созулурла,

2016. Черкесск.КЧР.
сюргенлеге,
Тюз затланы джалгъан Алай эзеу болгъан
Зорлукъ, кесин къурутурну джаратады.Залимлени джезаларын берейим

къуанч этерикди.
чыгъа тебрегенди,
Алай бла да Тюз джашадым, адамлыкъны сакълагъанлай,
Ётюрюкге ёмюрде да Аны хакъын, урлаб, тонаб ашасала,

Тар англыла, бары, къалмай - къуллукъчула,
акъыл бериученди,
боласа,
тартаса да,

"Бетсизлени бетлерине айтаса
Къалай алдыла орун?!
Акъгъа къараны сала,
Джатагъан болур джигер,

/Дж.А..ха/керексиз,
Къатыш бола акъыл Кёкрегинг да сезим
кетмесин игисиз...
Алай эте къуанч

Зарлыкъ, питна, чалдыуланы атайыкъ,
болумгъа тёзюмсюз...
Биргебизге аллыгъыбыз - бир бусхул,Джокъду Джерде ёмюрлюк
Нек унутдукъ адамлыкъны

Алай эсе - не магъана джашауда,

Чапракъ тёкген терегим Къыш да бери
КЪАЧХЫ САГЪЫШБу дуния барыбызгъа
Кёкбет ёлюм санларынга
Уллу кёллю, заран джетген кибик,

хурмет этерлей,
хаухду,/джыр/
Бу ёртенде кюймекликТартадыла аллына,
джакъдынг,Акъылынгы нек бёлдюнг,

Джарымайды джюрегим
Джарымайды джюрегим
Озгъан джазгъы тангымы?Джанган отха кийириб,
КЕЧ КЕЛГЕН СЮЙМЕКЛИКДжангы сыфат бла

кёкде керилген да,
тенгди бир - бирине,
Ахыр кюнлеринде тенг
Алай заман келди, бары тозурады,

Лана да чагъа
къабыргъагъа такъдым,
Къатхан чапракъла бла
Сиз эштириксиз келир

Чыгъары ючюн, керек адамгъа, бой салгъан антсыз.Бюгюн азгъынды къалам
Ара джашауну ара тамам,
МЫДАХ САГЪЫШ
Керти адам чекгенинден

атлаучуду.

Эсеб этиб, къутулур джол излериксе.

джол тутуу барды.
Джан аурутуу, адамны баш танымыды,

да, тилемегиз,
Энчи джолгъа кеси
Джашайдыла башхалагъа табыннганлай.
Юсге - башха джабышханны, къагъыб атар.(анамы дерслеринден)
адам - Адамданды,Бир заманда бир
табарыкъса.Аны ючюн, тюз сенича киши
кючю ёлчелиди,
Тыш къарамдан, бары бирча болгъанлыкъгъа,
Дунияда бола келген
Хар адамда, кенгли - тарлы, бир ёз барды,
"кенг" билирле,
Къагъыб - согъуб тюрлендириу болмазлыкъды,
1989. Черкесск.Эркиши:
Эркиши:

Эркиши:
Келеметни сынар ючюн Болдунг бийче, къыздынг, къуйдунг болгъанны…

Менден кёрюб Аллахдан эшик ким салды?
Мындан алгъа базаргъа
Эркишим а джау
Сен къутсузну ишге
Эртден сайын – ийнек саугъан,
Былтыр джазда ийнек
сояся, шо бир айт?
джыйайым,
Мени алдаб алгъанынгча
Тиширыу:ингичке бел эди,
эт джокъ эд,
менича кюн табсын.
Былай чыкъсам адам
дыгалас бла джашадым,

Къолдан къолгъа, алгъыш этиб берликме.
Эркиши:Аш – суу табмай къуру

къара джагъыллыкъ,

Сюе эсенг, хатеринги этейим,этермед,
Къундуз кибик сыйдам
Ол мени инджитмез Тиширыу:
этиб кёрмейме,
Аны сюйюб тындырыргъа Кюн узуну юй
Ашыкъ - бушукъ ашарыкъны джутаса,Тиширыу:
Юйден чыкъсам «айландынг»- деб чабаса,Эркиши:
алыб бир къачмасам,Алан, мен санга айтама, сен эштемисе?
джолундан аджашхан.
Аны ючюн, тенг сайлауда тинтиучю,

Сюялмагъан кеси кесин

Джюрек, акъыл къудретлеше ёсерсиз,

джарыкъ кирмейди,алыб къуаныр,
Сый бериу бла Аны ючюн, иги тенгни сайлагъыз,
сёз бла джашыра,Осал тенгден джау
Кёзбау сёз бла, артда, башын алыучу.Иги тенгинг, джуугъунгча, джуукъду,

Сюймегенинг джаллы кибик, чабыучу,
джан бирлешде,Иги нёгер санга
Иги нёгер тыш
2008.Элванкент. Турция.

Туугъан бла ёлюмню
аз ёмюрюн сюрген,Джер дегенинг джутар, сингдирир джаныууар,
- алгъа тарытыучу,
кенгинден,байлагъынчы.

джолду, ёрлет ёрге,
Сабий - балыкъ буюрмады джазыу
мыдахландым.Этим - дженгим тыш адамдан
Улхучула, алдаучула, джалаучула,Джан насыбым хауле

Хончалагъа кюмюш кюрен болур джокъ адамым,
къаядан кетейим деб.ТИЛЕК
Алдау умуттха салгъан.
Ачылгъан болсун къолунг,Не барды мюлкден, малдан,

ГИРЕСУНДА УШАКЪДА

Сюеме да - сюймезча,
Ой джигитим, не болду санга?

Къара чачынг агъарды,бу таза къанынга!
Ой джигитим, не болду санга?
Сюймеклигинг кетдими?Къарамайса бурлуб манга.
Кетиученсе абына...

Нарт джигитим, не болду санга?Сюймекликден айтханенг манга,
эте.
Ариу къарылгъач, кел тар юйюме,Буз санларымы эрите,
Тот сезимлени уята,

Къуат келтирдинг къуу
Джангы насыбны танытдынг.
Насыб унутхан мутхуз
Джаз келечиси, ариу къарылгъач,

Джарала сала,
Шош къарамынгы,
Джашау нёгерим -
Умутлу сакълай.

Кенгликни джолун,
Сенсиз джашау да,
Садакъ учханлай,
Къыш келгенди дунияны

Кюнню Джерге аз Мутхуз кёкге булут
Кенг джайылыб, джашагъанны сакъ этиб,
Суукъ джелге алам
акъ этиб.

джыйгъанлай,
Орамланы тайгъакъ этиб, бузлатыб,

уютуб,Тау джуртумда буз
Сезимсиз джарты джоллуду.
Алай барындан багъалы,
Халкъынг джанынгды, джашатхан,ёлюучю,

- асыуду,Билим аллына элтеди.
Миллет сейирге къарагъан.
Сезиую болгъан онглуду,Сёз сизгеди, къаратабан "тарихчиле"!
"Тенг - теннгине" - демегенни юйю къурур"."Къарауашха бийче болур

нарт сёзлелле,Аллах сизге акъыл
Андан эсе турсагъыз къурутургъа?
сизге джолну ачадыла.
бийле кюусюнмейле,

Трам - Семенле хан тукъумду, асыл къанлы,Семен бла Оруслары
"Тыбыр къул" деб тукъум аты Джасакъ болуб мал
Шо сизмисиз ханнга, бийге къул дерикле?
бауурда къалгъандыла.

алгъанла,Трам - Семенле Минги Таугъа
Басынчакълаб Кавказ джуртха
Экиси да аскерлик
Бий китабха "Семенов" - деб джазылгъанды.

Аскеринде къуллукълагъа орнатханды.Эресейге атланнганды,
Орус, Казак, Къабартыда, Дигордады,бла ханлыкъ битиб,
ханы элле,къоялмайма.
айтхын?

Ол себебден къалам Асылланы "къул" кёргюзтюб, асылсызла,Алгъа - кюлдюм, сора кёлден мыдахландым,атыучу баришчиле,Айыб этмесин Къарачай, Малкъар."Биреуню бёркюн алсанг Аллай "тарихчиледен" бири джазгъан бир турмагъан, билим, культура ишге тыйыншлы Не болгъаны олсагъатлай Ичи толу бир сёзлерин чачыратыр.

таны,ичин билген,
Ма алайды, бюгюн туруу, джарлы атам.Алай сенден гыл
Бусагъатда, сени ишинг, къатыш къыбба,болмазлыкъ къаланнганды,
Да къызынгы, аяусузча тилгендиле,

Бютеу бары ётюрюкге
табылгъанды.
Алтын сёзюнг джез
Джашауунга джангы ызла Кенгден джарысанг да, джукъланмайын тур.

Джазыу буйургъанды, джокъду ёкюнюу,
Джюреги джанмагъан джашаудан
къоранч,
Мен да джангнгыз

халынга.Бир кюн тохдагъаненг, эсинги бёлюп,
Ариу сыфатынга кёбню
Джарлы Тюзлюк, энтда таргъа тыйылгъанды.
ауун атыб.

Халкъым десем къул Баш сакълау бла, тёзюм бла джашагъанлай,
кёрюнмейди,
Ёлюм, ёртен, тонау хапар джайылгъанды,
20. 10.1981. Терезе.

Къадар - залим артыкъ ёмюр Джангнгыз тюшдед, атам, сени табарым,

Джер джюзюнден хар Джылау этиб, джылау сени къайтармаз,
ичинде,Кёзлериме морсул кюрен
Тюзлюк излей, тюзлюк сакълай, арымай,Зикир этсенг - джюреклени эзгенлей.

кёмюле.
ашлана,
бир тангнгым атханлай,
Ёксюзлюкню не болгъанын

калыб, атылды,
Тар къабырда джатханына
Бир алгъанын къайтармайын бурад сормайын,
таргъа тирелгенбиз.

Ай, Эресей, бир тюзелиб кеталмадынг,Къытлыкъ басыб, халкъ мыдахды, баштёбенлей,
Къралны ашаб, кесилерича закон салгъан,
башчылыкъгъа тагъалана,
Къуллукълагъа татахларын салгъандыла,

Омакъ сёзню айтыуну Инджилгенни кёзю - къашы тешилмейди.
онглу болгъан,Да Брежневни кюсер
- деб кенгешдиле.Коммунистле "коммунизм" дегенелле,
ДЖАРЛЫ ДЕУЛЕТИМ

Чуакъ кюнюнге тюшмейин Джолгъа чыгъардынг алгъышлай.
Сабий кюнюмю бешигин
сени адамынг,Джаша, джашна ёмюрге,
Келбетли, джарыкъ адамланы.юлюшлю джерине,

КЪАЙТАРЫУУ:эсе,
Адамлыкъны, бузмай, алай сакълады,
Шам - Къарачай, Нарт - Къарачай, ой!Халкъыбыздан юлгю алайыкъ.
Къарлы тауланы ёмюрден

Джаша къуанч аллы,джетмейин.
Джан джылыуунг кёлден
Тансыкълыгъын атар,
Oрайда джырынгды,
Минги Таугъа джырла

1993.Нальчик.Хар миллетге бойунг
Эки джуртну эрке Омар айтхан сейир
Къарнаш джуртум, сюйген Малкъарым.
Сенден кенгде джюрек Джандет кибик ариу

Сен кесингсе сайларыкъ,
Джау къайтарлыкъ – сермешге.
Сёзню сюйген – ныгъышха,
Ашхы адам – сабырды,
Хайырлы иш этерсе,
Ёмюр кетер бошуна,
Акъыллыгъа, телиге.
Сёзню сюйген – ныгъышха,
Тарыгъыу бла алдым
Кетген мурат къайтыр Ачыуларым сынар, эрир,

тюз кёрюб,Джазым джазды, кюзюм кюздю.
Кертиликге кюч тийиучю,Кёлюмю дженгиллетмейин
Ич сёзюмю, ачыууму,
Сыйлы окъуучум, санга салам!

Саулукъ, къууанч ичинде... узун ёмюрню джашаргъа
Атынг алгъышлада айтылырча Читают тему (гостей: )
Алгъышлайма Руслан!
Руслан, с днем рождения!Алгъышлайма, Руслан, алгъышлайма!

алъышлайма! насыблы бол!
Алгышлайма туугъан кюнюнг
планов!!!!
алгъышлада атынг айтырча

зат дегенчаланы къууанчлагъа
РОЖДЕНИЯ ТЕБЯ!!!
желании... без ограничении...
да къыгъанмасын... Барыбызда биргелей болаикъ...

хватит...до след дня добрый благородный...у тебя в
Хата джокъ... еще раз спасибо...
з.ы. Конечно с опазданием, но все же
Джазылгъан алгъышла къабыл

керек тюлдю...боллукъту...,
Мой звёздный час
алгъышлайма,халкъынга джараулу адам,халкъынгнан Аллах эки
))) А сен алдагъанма

на банкет...было...))))
собралось за выходные болсун...
гырджынла сделать не
"Карча сделает мир

за свой народ.
душу... эх айта уа
Мерин есть, а гаража нет... это проблема...
игилик, не ашхылыкъ бар

3. Нарты. Карачаево-балкарский героический эпос. Нальчик, 1995. 380 с. – На карач-балк. яз.
4. Карачаево-балкарский героический эпос. М., 2004. 287 с. МИР ВАМ.
что неизмеримо глубже на изучение письменной
произведений, а всех его
убогой лачугой находятся

народов надо. Чем глубже и даже свой родной
обрушивается шквал информации безвозвратно ушло то, что они любили, знали, помнили, ценили.
родину наиболее сознательная жизни. Но народное творчество
войны произошла национальная сотни раз больших

время гражданской войны, репрессированные в 20-30-ые годы аристократы, зажиточные крестьяне, духовенство, многие из молодой их достижениями. Казалось бы, созданы были все
нашествия войск Тамерлана), карачаево-балкарцы сумели сохранить две великие личности, соединившие времена, – поэт и кузнец
памяти громадный объем устное народное творчество
школах и институтах, занялись просветительством, приобщением своих соплеменников

миновали.
и усваивать чужие
или крестоносцев, – в Болгарии, Галлии, Польше, Руси и т. д. Населению внушалось, что у них
древней литературы, искусства, философии, науки, несмотря на все

зло: пытаясь искоренить язычество, одновременно уничтожали и
других народах, где монотеизм был
ислам. Поскольку его, как прежде и
душа жертвой Аллаху!

Благодарение Аллаху!

болсун!О мой Аллах!Аллах!Да пребудем с

Ой, мени Аллахым!Йа, мени жаратхан Аллах!
Хан Тейри жолунгу
Пусть поможет твоей
по-доброму! Тейри жан аурутсун! Тейриге табула болсун!

медлит.
Так, видимо, было написано ему, пусть Аллах назначит
     Жашауу сизге къалсын.
     Аллах замансыз бушуу
     Аллах сизге муну
туруп, дууа тутдуруп, ёлгенни жууукъларына былай

болсун (са-бий ёлсе).
Пусть будет светочем
Пусть тот мир
раскроются врата семи Пусть Аллах дарует

Выражение соболезнования родственникам Аллах гюняхларын кечсин.
болсун. Жети жаннетни эшиги Ёлген адамны жууукъларына
Если и скажешь или пройдешь по
айтма.Къабырны малтасанг, къабырынг от жанар.

его имени “несчастный, бедный”.в оплакивании.
Мужчина, войдя во двор, здоровается, и, после прочтения общей

не готовят пищу
в течение трех сагъынсанг, жууугъунг, шуёхунг эсе, атына “харип” деп къош.
Келген эр киши, саламлашып, арбазда тургъан адамла от этил-мейди, аш жюрюмейди (къоншу-ладан келтиредиле).

не дай.
Жашаугъа жан атма,
жизни и ее
Носить траур более
Анасы ёлген эр Элли эки кюнден
избрал лучший мир;в левой руке.

Горевестник в дом
билдиредиле:
атдан онг жанына невестка, сноха;
Дедушка,Как добрый молодец

болезни; Старая женщина:
Ахшы жаш (улан, къыз) кибик;аурууунг тас;
сын мой; къызчыкъ;
Взрослый – к ребенку:

     Ханым!Господа!
     Жаным-кёзюм!Старейшины! Старшие!
     Къызла!
Товарищ мой (товарищи мои)!     Эгечим (эгечлерим)!

Товарищ (товарищи)! Шуёхум (шуёхларым)!
– Спасибо, пусть смерть твоя
благословенны), о Аллах!сон.)
– Алхамдулиллах! (Говорит чихнувший.)

– Иншаллах!
– Оразанг къабыл болсун!
– Алхамдулиллах! (Чючгюрген адам айтады.)Ля-иляха-илля-ллах, Мухаммадин-расул-Аллах! (Нет бога, кроме Аллаха, и Му-хаммад – пророк его! – Молитва перед сном).
Отойдем ко сну, веруя в Единого
“Бисмилляхий!”, нечисто.

трапезу, ни работу, не сказав: “Бисмилляхий!”, Не заканчивай, не сказав: “Алхамдулиллах! ” (Во имя Аллаха!; Слава Аллаху!)
дарует нам счастье
(девушкой), который (-ая) заслужит своему роду
Пусть станет другом бла жетер насып

къууандырыучу болсун!больше, чем рождению!
Жашар сюек болсун! Ол юйню адамларына
Пусть в добрый Пусть ваш зять
медом.)невестки будут в

Пусть ваша невестка Ахшы кюнде келсин! Ахшылыкъ бла келсин!болсун.
(Келин жаш тапса, аягъын балгъа сугъа аякъ бла келсин!
дружбы. А клятву оба (С этими словами
(Кёп ант этген проку нет,

(Благопожелание охотнику – от домочадцев или      Къолунг толу, башынг сау къайт, ахшы жолгъа бар!
     – Менден да, соруп, салам айт.Кому не суждено
после долгого пути случайного знакомства.)
     Усталыгъынга къошула барсын! (Устагъа.)Пусть труд ваш

бла бошагъыз!Да поможет вам
и разговора с Ишигизни Аллах-утала къура-сын!
– Пусть Аллах даст (нам всем) добра и счастья!
– Сау бол, огъур-насып Аллах берсин!айтады.)

– Спасибо, пусть Аллах не – Сау бол, къууанчдан Аллах айырмасын! Кир юйге, къонакъ этейик сени
будет вкусной (Трапезничающим.)
тобой доволен!
– Спасибо, пусть светлым будет – Удачной торговли! (Торгующему на рынке.)

– Сау бол, саулукъ Аллах берсин! Сау бол, Аллах ыразы болсун!
– Жол болсун! (Жолда тюбешселе.)продуктов. Приветствие дояру.)
надои! (Доярке.)– Сау бол, насыбынг таркъайма сын!
берсин!

– Кёп берсин (Аллах)!– Пусть огород твой
(Сабанчыгъа.)– Пусть Аллах будет
– Пусть жилище ваше (Мельнику.)
– Спасибо, пусть Аллах пошлет

– Да умножится!
– Успешной работы вам!
(Прощаясь после встречи
– Да пошлет нам

добро Аллах.

– Доброго вам дня.
женщины, будь то на – Пусть ночь ваша
будет добрым!– Да познаешь добро!
– Ахшылыкъ Аллах берсин.тиширыула тюбешселе, бир бирлерине алай

Эрттен ахшы болсун! Ахшылыкъ кёр!в наш ныгыш.
– Спасибо, присоединяйся к нашему жууукъ этейик!
     – Ныгъыш болсун!– Пусть в вашей
– Добро (этому) дому!

– Келгеннге да игилик! Хош кел, жууукъ бол!
– У аликум салам! (Эр кишиле.)на пир с мужчина, Хорошая женщина почтительно
– здоровайся.Не пожелав им
Сый къангагъа кечирек

Эр киши озгъан
     Ишлей тургъан адамлагъа
руку.)прощения.)
не болен.)

     Приветствие – от Аллаха, поэтому

бермейдиле.

жукъ сорлукъ болсанг, алгъа салам бер.
Жауунг эсе да, салам берсе, са-ламын ал.И не подавай Мужчина женщине руку

къысма, Эр кишиле къучакълашмайдыла.

Кто первым подает

Адамны бармакъларын тутма

Тамата къолун узатса

селом), не доезжая до

них.

на улице подходит

входящий с улицы

къауум адам келсе, салам бер-ген – ол къауумда тамата. Къауум адам сюелип, биреу келсе, салам алгъан – тамата.

огъартын келген – тёбентин келгеннге;